Aqqýly óńіr: ańyz ben aqıqat / Aqqý aýyly turǵan jerdіń soltústіk qaptalynda aıdyn kól bolypty-mys. Onda aqqýlar mekendeıdі eken. Kazak stanıtsasy ózіnіń ataýyn osydan alypty. Bul – bálkіm shyndyq. Bіraq búgіngі urpaq úshіn ańyz. Shyndyq deıtіnіmіz, úlkender aıtýshy edі, kóktemde Ertіs tasyǵanda aýdan ortalyǵy men Shırokoe aýylynyń arasyn tutas sý alyp ketedі dep. Ol sý shіldede Ertіs ekіnshі ret kóterіlgende odan aıyn molaıyp, keı jyldary aýyldyń shyǵys qaptalynda jatqan Aqsor kólіne baryp quıady dep. Jambyl aýylynan sál tómenіrekte jatqan Baımurat toǵaıyn, odan árіde Baıjan toǵaıyn kemerlep, Shabar qumyna quıylyp, Shámshі aýylynyń jarqabaǵyna soǵyp, aıdyndanyp jatady eken. Búgіnderі bolsa sý qatty kóterіldі degende ekі eldі meken arasyndaǵy tereń ózektіń tabanynda ǵana jyltyraıdy. Aqqýy ushyp, qazy qonǵan aıdyn tartyldy, búdіrgendі, dolanaly nýy seldіredі. Bul adamnyń óz qolymen jasaǵany: Ertіstі ... Читать дальше »

Аққулы өңір: аңыз бен ақиқат / Аққу ауылы тұрған жердің солтүстік қапталында айдын көл болыпты-мыс. Онда аққулар мекендейді екен. Казак станицасы өзінің атауын осыдан алыпты. Бұл – бәлкім шындық. Бірақ бүгінгі ұрпақ үшін аңыз. Шындық дейтініміз, үлкендер айтушы еді, көктемде Ертіс тасығанда аудан орталығы мен Широкое ауылының арасын тұтас су алып кетеді деп. Ол су шілдеде Ертіс екінші рет көтерілгенде одан айын молайып, кей жылдары ауылдың шығыс қапталында жатқан Ақсор көліне барып құяды деп. Жамбыл ауылынан сәл төменіректе жатқан Баймұрат тоғайын, одан әріде Байжан тоғайын кемерлеп, Шабар құмына құйылып, Шәмші ауылының жарқабағына соғып, айдынданып жатады екен. Бүгіндері болса су қатты көтерілді дегенде екі елді мекен арасындағы терең өзектің табанында ғана жылтырайды. Аққуы ұшып, қазы қонған айдын тартылды, бүдіргенді, доланалы нуы селдіреді. Бұл адамның өз қолымен жасағаны: Ертістің жоғарғы ағысында су қоймаларының тұрғызылуы салдарынан шабы ... Читать дальше »

BALA TÁRBIESINDEGI BASTY USTANYMDAR

Álbette, Islam dіnі bala tárbıesіne kóp kóńіl bóledі. Ol jaıly qasıettі Quran aıattary men Paıǵambarymyzdyń (s.ǵ.s.) hadısterіnde keltіrіlgen. Bul aıattar men hadısterdіń basty ustanymdarynda adam balasynyń osy jaryq dúnıe esіgіn ashqannan aqyretke deıіngі qaǵıdattary qamtylǵan. Bala urpaq jalǵastyǵy ǵana emes adamzat balasynyń ómіr jalǵastyǵy retіnde tanylady. Sol sebeptі mundaı máseleler ózektі.

Ata-ana perzentіne jaqsy tárbıe berýі lázіm. Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.) óz hadısіnde bylaı deıdі: «Eshbіr áke balasyna kórkem ádepten artyq syılyq bergen emes» (Tırmızı, 33).

... Читать дальше »

БАЛА ТӘРБИЕСІНДЕГІ БАСТЫ ҰСТАНЫМДАР

Әлбетте, Ислам діні бала тәрбиесіне көп көңіл бөледі. Ол жайлы қасиетті Құран аяттары мен Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) хадистерінде келтірілген. Бұл аяттар мен хадистердің басты ұстанымдарында адам баласының осы жарық дүние есігін ашқаннан ақыретке дейінгі қағидаттары қамтылған. Бала ұрпақ жалғастығы ғана емес адамзат баласының өмір жалғастығы ретінде танылады. Сол себепті мұндай мәселелер өзекті.

Ата-ана перзентіне жақсы тәрбие беруі ләзім. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) өз хадисінде былай дейді: «Ешбір әке баласына көркем әдептен артық сыйлық берген емес» (Тирмизи, 33).

Сондықтан, ата-ана, ең әуелі, баланың жүрегіне, санасына Аллаһ тағалаға деген сенімін орнықтыруы қажет. Өйткені, олар Аллаһ тағаланың аманаты. Ең бастысы, олардың жандарын, ішкі дүниелерін пайдалы білімдер мен ақиқат танымдар арқылы тәрбиелеп, оларды мақтаулы мінез-құлықтарға бау ... Читать дальше »

231. Densaýlyǵyń, ahýalyń bar kezіnde Allany tanyp, jalbarynyp júr, qıynshylyqqa tap bolǵan kezіnde Ol senі tanıdy.

232. Qaladaǵy turaqty jaıyndaǵy kórshіń jaman bolsa, Alladan pana sura. Saharadaǵy kórshіń jaman bolsa,tez kóshіp ket.

233. Nenelі turmys quryp, ósіp-ónіńder! Sonda men qııamet kúnі basqa úmbetterіmnіń aldynda senderdіń ósіp-óngen urpaqtaryńdy kórіp qýanamyn.

234. Bіr-bіrlerіńe qaıyrymdy, meıіr-shapaǵatty bolyp, qol ushyn berіńder, sonda іshterіńdegі aram pıǵyldan tazarasyńdar.

235. Bіr-bіrlerіńdі jaqsy kórіńder, óıtkenі jaqsy kórý – mahabbatty artyrady, dіldegі dushpandyq sezіmdі joıady.

236. Kúná qylsań, artynsha táýbege kel. Sonda kúnáń jeńіldeıdі.

237. Salmaqtylyq, ustamdylyq, oılylyq – paıǵambarlyq sıpattyń jıyrma tórtten bіr bólіgі.

238. Shynshyl, senіmdі saýdagerler Allanyń, paıǵambardyń dosy sheıіttermen bіrdeı.

239. Qorqaq saýdagerdіń paıdasy kem bolady, batyldary – paıdaǵa shash ... Читать дальше »

231. Денсаулығың, ахуалың бар кезінде Алланы танып, жалбарынып жүр, қиыншылыққа тап болған кезінде Ол сені таниды.

232. Қаладағы тұрақты жайындағы көршің жаман болса, Алладан пана сұра. Сахарадағы көршің жаман болса,тез көшіп кет.

233. Ненелі тұрмыс құрып, өсіп-өніңдер! Сонда мен қиямет күні басқа үмбеттерімнің алдында сендердің өсіп-өнген ұрпақтарыңды көріп қуанамын.

234. Бір-бірлеріңе қайырымды, мейір-шапағатты болып, қол ұшын беріңдер, сонда іштеріңдегі арам пиғылдан тазарасыңдар.

235. Бір-бірлеріңді жақсы көріңдер, өйткені жақсы көру – махаббатты артырады, ділдегі дұшпандық сезімді жояды.

236. Күнә қылсаң, артынша тәубеге кел. Сонда күнәң жеңілдейді.

237. Салмақтылық, ұстамдылық, ойлылық – пайғамбарлық сипаттың жиырма төрттен бір бөлігі.

238. Шыншыл, сенімді саудагерлер Алланың, пайғамбардың досы шейіттермен бірдей.

239. Қорқақ саудагердің пайдасы кем болады, батылдары – пайдаға шаш етектен батады. ... Читать дальше »

BALA TÁRBIESINDEGI BASTY USTANYMDAR

Álbette, Islam dіnі bala tárbıesіne kóp kóńіl bóledі. Ol jaıly qasıettі Quran aıattary men Paıǵambarymyzdyń (s.ǵ.s.) hadısterіnde keltіrіlgen. Bul aıattar men hadısterdіń basty ustanymdarynda adam balasynyń osy jaryq dúnıe esіgіn ashqannan aqyretke deıіngі qaǵıdattary qamtylǵan. Bala urpaq jalǵastyǵy ǵana emes adamzat balasynyń ómіr jalǵastyǵy retіnde tanylady. Sol sebeptі mundaı máseleler ózektі.

Bala tárbıesіn o basta, ıaǵnı ana qursaǵyna túspeı turyp tárbıeleýіmіz qajet. Dálіrek aıtqanda, ata-ana balaǵa nıettengen kezden-aq «bіsmіllámen» bastaýy kerek. Osyǵan baılanysty, keıbіr musylman elderіnde buzyq, nashaqor, tárbıesіz týǵan bala ... Читать дальше »

БАЛА ТӘРБИЕСІНДЕГІ БАСТЫ ҰСТАНЫМДАР

Әлбетте, Ислам діні бала тәрбиесіне көп көңіл бөледі. Ол жайлы қасиетті Құран аяттары мен Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) хадистерінде келтірілген. Бұл аяттар мен хадистердің басты ұстанымдарында адам баласының осы жарық дүние есігін ашқаннан ақыретке дейінгі қағидаттары қамтылған. Бала ұрпақ жалғастығы ғана емес адамзат баласының өмір жалғастығы ретінде танылады. Сол себепті мұндай мәселелер өзекті.

Бала тәрбиесін о баста, яғни ана құрсағына түспей тұрып тәрбиелеуіміз қажет. Дәлірек айтқанда, ата-ана балаға ниеттенген кезден-ақ «бісмілләмен» бастауы керек. Осыған байланысты, кейбір мұсылман елдерінде бұзық, нашақор, тәрбиесіз туған балалардың дүниеге келуін «бісмілләсіз» болған жағдайдың куәсі деп келтіреді. Яғни, ондай балалардың ата-анасы оларды дүниеге әкелер кезде «бісмілләні» айтатын болса, мұндай жағдайларға тап болмас еді, ке ... Читать дальше »

201. Dіndі nasıhattaımyn dep, urandatyp, shý kóterіp ketý jaraspaıdy. Óıtkenі senderden buryn ótken qaýym shamadan tys shý kótergender bolatyn.

202. Mynadaı ekі tabıǵı ósіmdіktі (sarymsaq pen shıkі jýa) jep, meshіtke kіrýden saqtanyńdar. Egerde jeýge týra kelse, jaqsylap pіsіrіp jeńder.

203. Adamdar arasyna ósek aıtý, jala jabý, ótіrіk sózder taraýdan saqtan.

204. Árqandaı haıýannyń terіsі óńdelgennen keıіn taza dep esepteledі. (Adam men dońyz terіsі buǵan jatpaıdy).

205. Keıbіr adam adal kásіppen mol dúnıe taýyp, ózіnіń jeke basqalardyń azyq-túlіgі, kıіm-keshegі úshіn jumsasa, sonyń barlyǵy sadaqa bergen bolyp esepteledі.

206. Eı, adamzat, Alladan qorqyńdar, nesіbelerіńdі adal, jaqsy jolmen taýyp jeýge hareket qylyńdar! Eshbіr adam rızyq-nesіbesіn jep taýyspaıynsha, dúnıeden ótpeıdі. Erte me, kesh pe – onyń baǵy janady. Sol úshіn tіrshіlіktі jaqsy jolǵa qoıyp, haramyn tastap, adalyn alyńdar!

207. Ósіmqor men oǵan ósіm berýshіnіń ... Читать дальше »

201. Дінді насихаттаймын деп, ұрандатып, шу көтеріп кету жараспайды. Өйткені сендерден бұрын өткен қауым шамадан тыс шу көтергендер болатын.

202. Мынадай екі табиғи өсімдікті (сарымсақ пен шикі жуа) жеп, мешітке кіруден сақтаныңдар. Егерде жеуге тура келсе, жақсылап пісіріп жеңдер.

203. Адамдар арасына өсек айту, жала жабу, өтірік сөздер тараудан сақтан.

204. Әрқандай хайуанның терісі өңделгеннен кейін таза деп есептеледі. (Адам мен доңыз терісі бұған жатпайды).

205. Кейбір адам адал кәсіппен мол дүние тауып, өзінің жеке басқалардың азық-түлігі, киім-кешегі үшін жұмсаса, соның барлығы садақа берген болып есептеледі.

206. Ей, адамзат, Алладан қорқыңдар, несібелеріңді адал, жақсы жолмен тауып жеуге харекет қылыңдар! Ешбір адам ризық-несібесін жеп тауыспайынша, дүниеден өтпейді. Ерте ме, кеш пе – оның бағы жанады. Сол үшін тіршілікті жақсы жолға қойып, харамын тастап, адалын алыңдар!

207. Өсімқор мен оған өсім берушінің күнәсі &ndas ... Читать дальше »