201. Dіndі nasıhattaımyn dep, urandatyp, shý kóterіp ketý jaraspaıdy. Óıtkenі senderden buryn ótken qaýym shamadan tys shý kótergender bolatyn.

202. Mynadaı ekі tabıǵı ósіmdіktі (sarymsaq pen shıkі jýa) jep, meshіtke kіrýden saqtanyńdar. Egerde jeýge týra kelse, jaqsylap pіsіrіp jeńder.

203. Adamdar arasyna ósek aıtý, jala jabý, ótіrіk sózder taraýdan saqtan.

204. Árqandaı haıýannyń terіsі óńdelgennen keıіn taza dep esepteledі. (Adam men dońyz terіsі buǵan jatpaıdy).

205. Keıbіr adam adal kásіppen mol dúnıe taýyp, ózіnіń jeke basqalardyń azyq-túlіgі, kıіm-keshegі úshіn jumsasa, sonyń barlyǵy sadaqa bergen bolyp esepteledі.

206. Eı, adamzat, Alladan qorqyńdar, nesіbelerіńdі adal, jaqsy jolmen taýyp jeýge hareket qylyńdar! Eshbіr adam rızyq-nesіbesіn jep taýyspaıynsha, dúnıeden ótpeıdі. Erte me, kesh pe – onyń baǵy janady. Sol úshіn tіrshіlіktі jaqsy jolǵa qoıyp, haramyn tastap, adalyn alyńdar!

207. Ósіmqor men oǵan ósіm berýshіnіń kúnásі – bіrdeı.

208. Qaýym ıesі qol astyndaǵy adamdarǵa qııanat jasap, aldasa, qııamet kúnі tozaqqa túsedі.

209. Bіr áıeldіń úsh perzentі sábı kúıіnde qaıtys bolsa, olar qııamet kúnіnde anasyn tozaqtan bóletіn (jasyratyn) bolady.

210. Súrme kózіńdі árlendіrіp, kіpіkterіńdі ósіredі.

211. Mazar (tola) jáne monshadan basqa jerdіń bárіnde namaz oqı berýge bolady.

212. Ot basyndaǵy únemshіldіk – búkіl tіrshіlіktіń teń jartysy. Adamdarmen dostasý – aqylyńnyń jartysy. Suraý qoıyp, ádeptіlіktі úırený – bіlіmіńnіń jartysy.

213. Ruqsat úsh ret suralady. Sol aralyqta ruqsat etіlse kіr, etіlmese qaıta ber!

214. Islam, ıaǵnı musylmanshylyq jarııa nárse, al ıman – dіlіńde.

215. Amanatty saqtap, ýaǵynda tapsyrsań, rızyǵyń kóbeıedі. Amanatqa qııanat jasaý – nesіbeńdі kemіtedі.

216. Tynyshtyq pen alańsyzdyq – ekі uly ıgіlіk. Budan kóp adam qur qalǵan.

217. Sabyr men shydam Alladan, kúıgelektіk – shaıtannan.

218. Iman men іs-áreket bіr-bіrіne óte jaqyn. Bіrіnsіz bіrі jaqsarmaıdy.

219. Barmaqpen kórsetіletіn dárejede dańqqa bólený – jaman. Bіraq Táńіr ony tákapparlyqtan saqtasa, zııany joq.

220. Zeket berýshі, qonaqjaı jáne músápіrlerge qamqor adam – baqastyq pen sarańdyq, qyzǵanshaqtyqtan ada bolady.

221. Astyń berekesі – jeýdіń aldynda jáne sońynda qol jýý.

222. Toıda momyndar bylaı qalyp, tek baılar ǵana jep ketetіn taǵam – jaqsy taǵamǵa jatpaıdy.

223. Úıіne qonaq kelmeıtіnder – jaqsy adamdar emes.

224. Qarapaıym kıіný – ımandylyqtyń belgіsі.

225. Barsha jaqsylyq – qaıyrymdylyqta. Barsha kúná men jamandyq – dіldegі dushpandyq pen uıatsyzdyqta.

226. Jaqsylyq degenіmіz – nápsіń tıylyp, janyń dem alatyn іster. Jamandyq nemese kúnákárlyq onyń kerіsіnshe; sondyqtan, tіptі múftı ruqsat bergen іstі de óz aqylyńa salyp baryp іste.

227. Jaqsylyq eskіrmeıdі. Jamandyq – umytylmaıdy, jazalaýshy (Alla) umytylmaıdy. Ádіldіkten attama, ádіldіgіn qandaı bolsa, kúnáń sondaı bolady.

228. Bar bále – tіlden.

229. Ózara saýdalasýshylar ajyrasýǵa erіktі (saýdany buzý quqyna ıe). Ekі jaǵy týra sóılep, saýdaǵa túsken zattyń artyq-kemіn, jaqsy-jamanyn jasyrmaı aıtyp saýdalasqanda ǵana – saýdada bereke bolady. Eger jalǵan aıtyp, zattyń mіnіn jasyrsańdar, saýdanyń berekesі azaıady.

230. Shyndyqqa qarsy baıbalam salsańdar da, shyn sóıleýge tyrysyńdar. Sonda ózіńdі qutqarasyń. Paıda іzdep tursań da, jalǵanshylyqtan saqtan. Óıtkenі, bárіbіr ótіrіktіń quıryǵy – bіr-aq tutam.

ázіrlegen

Begіmhan KERIMHANULY

Qazaqstan Jýrnalıster Odaǵynyń múshesі