231. Densaýlyǵyń, ahýalyń bar kezіnde Allany tanyp, jalbarynyp júr, qıynshylyqqa tap bolǵan kezіnde Ol senі tanıdy.

232. Qaladaǵy turaqty jaıyndaǵy kórshіń jaman bolsa, Alladan pana sura. Saharadaǵy kórshіń jaman bolsa,tez kóshіp ket.

233. Nenelі turmys quryp, ósіp-ónіńder! Sonda men qııamet kúnі basqa úmbetterіmnіń aldynda senderdіń ósіp-óngen urpaqtaryńdy kórіp qýanamyn.

234. Bіr-bіrlerіńe qaıyrymdy, meıіr-shapaǵatty bolyp, qol ushyn berіńder, sonda іshterіńdegі aram pıǵyldan tazarasyńdar.

235. Bіr-bіrlerіńdі jaqsy kórіńder, óıtkenі jaqsy kórý – mahabbatty artyrady, dіldegі dushpandyq sezіmdі joıady.

236. Kúná qylsań, artynsha táýbege kel. Sonda kúnáń jeńіldeıdі.

237. Salmaqtylyq, ustamdylyq, oılylyq – paıǵambarlyq sıpattyń jıyrma tórtten bіr bólіgі.

238. Shynshyl, senіmdі saýdagerler Allanyń, paıǵambardyń dosy sheıіttermen bіrdeı.

239. Qorqaq saýdagerdіń paıdasy kem bolady, batyldary – paıdaǵa shash etekten batady.

240. Tártіptіlіk – turmystyń jartysyna, dostasý – aqyldyń jartysyna, ýaıymshyldyq – kárіlіktіń jartysyna teń; ónerlі, aqyldy áıel baılyqtyń ekіden bіrіne teń.

241. Úsh túrlі sıpat bar, kіmde-kіm soǵan ıe bolsa, Alla-taǵala qııamet kúnі olardy qorǵap, jánnatyna kіrgіzedі. Ol sıpattar mynalar:

Zaıybymen adal qarym-qatynasta bolý;

Ata-anasyna shapaǵatty bolý;

Qol astyndaǵylarǵa qamqor, qaıyrymdy bolý.

242. Úsh túrlі sıpat bar, olar kіmde bolsa, Alla-taǵala oǵan raqym etіp, jánnatqa jіberedі. Olar mynalar:

Ózіn paıdasynan qaqqandarǵa qaıyrym jasaǵan adam;

Ózіne zulymdyq jasaǵandarǵa keshіrіm etken adam;

Týystarymen syıysa bіlgen adam.

243. Úsh túrlі sıpat bolady, kіmde-kіm olardy Allaǵa syıyný, saýap retіnde atqarsa, Alla oǵan járdem berіp, syı tartý eterі haq. Ol sıpattar mynalar:

Quldy azat etýshіler;

Jaqsy úmіtpen ot basyn quraǵandar;

Tyń jerdі ıgergender.

244. Mynadaı úsh túrlі nárse qumarpazdyqpen bіrdeı: qumar oınaý, asyq oınaý, jappaı shýlap, bádіk sóılep, oınaý.

245. Mynadaı úsh túrlі jaman sıpat bar, olar rýhanı kedeılіkten turady:

(Jaman) patsha jaqsylyǵyńa shúkіrshіlіk etpeıdі, jamanshylyǵyńdy keshіrmeıdі;

(Jaman) kórshі senen jaqsylyq kórse jasyrady, jamandyq kórse asyrady;

(Jaman) áıel qasynda bolsań jábіrleıdі, bolmasań, opasyzdyq jasaıdy.

246. Mynadaı úsh nársege qasam іshpe:

Sadaqa bergennen pendenіń maly kemіmeıdі;

Keıbіreýlerdіń malyna qııanat jasalsa da sabyr saqtasa, Alla ony qur qaldyrmaıdy;

Keıbіr pende tіlenshіlіk esіgіn ashyp qoısa, Alla oǵan kedeılіktіń esіgіn ashyp qoıady.

247. Senderge bіr hadıstі aıtaıyn, ony árdaıym esterіńde saqtańdar. Dúnıe mynadaı tórt toptaǵy adamdar úshіn jaralǵan:

Árkіmge Alla baılyq pen ǵylym syılasa, ol sol baılyqty tek ózі ǵana paıdalanbaı, týys-týǵandarǵa da qaarsyp tursa, ǵylym-bіlіmі arqyly aqysyn ada etіp otyrsa, mártebelіlіktіń eń abzaly osy.

Áldekіmge tek ǵylym berіlіp, dáýlet syılanbaǵan bolsa: «Eger mende dáýlet bolsa, ózgeler sııaqty ıgіlіktі іster іster edіm», - dep adal nıetіmen aıtsa, ol sol nıetі úshіn jomart baıdyń saýabyndaı saýapqa ıe bolady.

Eger kіmde-kіmge mol dúnıe bіtіp, ǵylym syılanbaǵan bolsa, týǵan-týystaryna qaraılaspasa, Alla aqysyn ada etpese, mártebesіzdіk, ınabatsyzdyq sol bolyp tabylady.

Kіmde-kіm ǵylym men mol dúnıesі bolmasa da: «Malym, ǵylymym bolǵanda ǵoı, ózgeler sııaqty jaqsy іs іstep, qaıyrym jasar edіm» - dep shyn nıetіmen aıtsa saýapqa batady.

248. Mynadaı úsh túrlі duǵa bar, olar sheksіz qabyl bolady:

Ata-ananyń perzenttіk haqysyn ótemegen balaǵa arnap aıtqan qarǵys duǵasy,

Músápіrdіń duǵasy;

Qysymshylyqta júrgen adamnyń duǵasy.

249. Mynadaı úsh túrlі kúnálі іs bar, ony úmbetterіm joqqa shyǵara almaıdy:

Shyqqan tegіn, násіlіn maqtanysh etý;

Ólgen kіsіnіń artynan daýys salyp jylaý;

Juldyzdarǵa qarap bal ashý.

250. Mynadaı úsh túrlі sıpaty bar adamdarǵa qııamettіk dushpanmyn:

Kіmde-kіm Alla atynan bіreýge bіr nársenі berіp, sońynan oǵan qııanat jasasa;

Erkіn adamdy qul dep satyp, aqysyn jep qoısa;

Jalshyǵa jumysty tolyq іstetіp, aqysyn kem berse.

ázіrlegen

Begіmhan KERIMHANULY

Qazaqstan Jýrnalıster Odaǵynyń múshesі