І.ЕСЕНБЕРЛИН / КӨШПЕНДІЛЕР

“Жанталас” романының оқиғалық желісін ХҮІІ-ХҮІІІ ғасырлардағы Қытай, Жоңғар феодалдық агрессияшыл мемлекеттерінің Қазақ хандығына, Қазақ еліне жасаған қысым-қыспағы, қанды жорықтары құраса, тарихи шығармалардың бас кейіпкерлері ретінде қазақ хандары Тәуке, Қайыпхан, Болат хан, Әбілқайыр хан,  Сәмеке, Абылай хан т.б. жан-жақты сипатталған. Қытай, Жоңғар мемлекеттерінің Канси, Сыбан, Раптан, Қалден, Церен, Церен Доржи т.б. соғысқұмар билеушілерінің іс-әрекеттері, жүргізген саясаттары тарихи шындық пен көркемдік болжал ұштаса отырып суреттелген. Олардың қатыгез, қаражүрек істері к ... Читать дальше »

ЖЫЛҚЫ ТҮСІ және ЕН-ТАҢБА

Қазақ жылқыны үйірімен немесе жекелей түстейді. Үйірлі жылқыны түстеу дегеніміз – оның күй-қоңын аңғарып, сол арқылы жылқы жатқан жайылымның шүйгіндісін байқайды. Ал жылқылардың түсі мен таңбасына қарап қай рудың малы, кімнің жылқысы екенін таниды.

Жылқыны жекеелй түстегенде: әуелі өң-түріне, бөгенай-бітіміне, ат иесі мен жылқының мекеніне, табиғи бейімділігіне, басқа жануарға немесе өсімдікке байланыстырып, мінез-құлқына және ен-таңбасына қатысты түстейді.

... Читать дальше »

ҚАЖЫНЫҢ ҚАЗАСЫ

«Абай жолы» қалай жазылғаны жайлы М.Әуезовтің: «Романға кіріспес бұрын дүние әдебиетінің барлық озық үлгісін сүзіп шықтық. Немістің, француздың философиялық, тарихи хронологиялық романдарын ақыл-ой елегінен өткіздім» дегені белгілі. Мұхаңның осы айтқанына орай, жазушы Тұрсын Жұртбай былайша түйеді: «Соның ішінде И.С.Тургеневтің «Әкелер мен балаларына» иек тіреп, ерекше ықыласын бұрмас еді. Ол осылардан психологиялық шиеленісті үйрене отырып, ілгері дамытты. Мүлде соны ой өрісіне шықты». Расы, әке мен баланың қайшылығы мәңгілік мәселе. «Абай жолында» оың шешімі жоқ, бірақ мәселені көтереді мұхаң. Жай ғана көтермей &la ... Читать дальше »

ТӘҺӘЖЖУД пен ЕКІФАЗАЛЫ ҰЙҚЫ

Күндізгі ұйқымен қатар түнгі ұйқының да ерекше тәртібі бар. Адамзаттың асыл тәжі Мұхаммед (с.ғ.с.) түннің бірінші бөлігінде құптан намазынан кейін ұйықтаушы еді.

Құптанның алдында ұйықтағанды ұнатпайтын. Сосын түнн ... Читать дальше »

ҚАЙРАТ-ЖІГЕР

Жүректе қайрат болмаса,

Ұйықтаған ойды кім түртпек?

Абай

Рухтың асыл қасиеттерінің бірі – қайрат ... Читать дальше »

ҚОЛДАНУҒА БОЛМАЙТЫН СӨЗДЕР

Адамның әдебі мен мәдениетін бірден аңғарудың жолы – сөйлеу мәнері. Қолдануға болмайтын сөз тек «диалект», «жаргон», «паразит» сөздер емес, ол әдеп нормасынан аспай сөйлеуді де негізге алу. Адаммен сөйлесіп, қарым-қатынас орнатуда қоюға болмайтын сұрақтар, айтуға болмайтын әңгімелер өрбуі мүмкін. Өйткені ол адамның түсінік деңгейінен хабар береді, кейде адам ойланбай сөйлеген сөзі үшін қатты қателесуі мүмкін. Қолдануға болмайтын сөздер қандай? Ол сөздер не үшін адамға кері әсер береді?

... Читать дальше »