І.ЕСЕНБЕРЛИН / КӨШПЕНДІЛЕР

Ілияс Есенберлиннің алты кітаптан тұратын тарихи эпопеясы сөз өнерінің әлемдік нұсқасына қосылған тарихты көркемдік пайымдаудың үздік үлгілерінің бірі болып қала бермек.

Ілияс Есенберлиннің ұлт тағдырына қатысты шетін сырлары мен идеялары кемел деңгейде көрінетін бұл эпопеяның алғашқы бөлігі “Көшпенділер” трилогиясы еді.

... Читать дальше »

ЖЫЛҚЫ ЖАБДЫҚТАРЫ

Ат әбзелдері

Кекілдік. Аттың маңдайын орай отырып, жүгеннің жақтауын жоғары жағынан тұтастырып тұрған қайыс бауды айтады. Аттың құлағынан төмен, қабағынан жоғары орналасқан бұл белдік атты жүгендегенде кекілінің астында қалады. Кекілдік барлық жүгендерде болуы міндетті емес, көбінесе бұл жабдықты сәндік үшін жасайды.

Кеңсірік. Жүген жә ... Читать дальше »

АБАЙ ҚАЙ ЖЫЛДАРЫ БИ БОЛҒАН?

Абай заманында қазақ елі ауыл, болыс, уезд, облыстарға бөлініп басқарылды. Ең төменгі ауыл мен болысты жергілікті атқамінерлер, уезд пен облысты патшаның әскери шонжарлары биледі (осылай қазақтар өз жерінде өзі кірме болып қалды). Жергілікті атқамінерлер дегенде болыс пен билерді айтамыз. Билер болыстың тірегі болды (әр болыста билердің саны ауыл санына байланысты 5-6-дан 10-12-ге дейін жетіп отырған).

Абайдың билікте болуын қозғаудан бұрын «Қай жылдары би болған?» деген мәселені жеке қарастырайық. 1878 ж ... Читать дальше »

ПАЙҒАМБАР СҮННЕТІ БОЛҒАН ҰЙҚЫ

Ұйқы – Алланың адамға берген керемет сыйы. Ұйқы – ғалымдар шеше алмаған жұмбақ. Адамның өмірінде үлкен рөл атқаратынына қарамастан, бұл процестің қалай өрбитінін айту қиын.

Қалыпты физиологияда ұйқы ж ... Читать дальше »

ТҮПСАНА және БЕЙСАНА

Құран адамның өзгелерге көрсеткісі келмеген және түпсанасында жасырынған сезімдердің оның сөйлеу барасында айтқан сөздері арқылы кенеттен ортаға шығатынын аяттар арқылы білдіреді: «Жоқ, әлде жүректерінде дерті барлар іштеріндегі (хақ дінге һәм мүміндерге деген) өшпенділікті Алла тағала әшкере етпейді деп ойлады ма?! (Уа, Мұхаммед!) егер қаласақ, саған оларды бір-бірлеп көрсетер едік те, оларды бет-әлпетінен таныр едің. Әйтсе де сен оларды сөздерінің сарынынан-ақ сөзсіз танисың. Алла сендердің барлық істеріңді біледі» («Мұхаммед» сүресі, 29-30 аяттар).

... Читать дальше »

ОРАТОРДЫҢ БЕС ЕРЕКШЕЛІГІ

Оратор – арнайы мамандық деп қарайтын болсақ, оның да басқа салада қолданатын сияқты өз ерекшелігі мен қағидасы бар. Нағыз шешен адамның жібермеу керек қателігін ескеріп, оны сахнада, көпшіліктің алдында сөз бастағанда қолдансаңыз, сіздегі кәсібилікті көрсетеді. Алдыңызда қарапайым немесе сөз шебері отырғанын қалай анықтайсыз? Әрине, оның сөз саптауынан, өзін ұстауынан, дауыс ырғағынан және айтып жатқан ақпаратынан байқайсыз.

... Читать дальше »