Т.ТІЛЕУХАНОВ / КЕЛЕШЕК КІРІСПЕСІ

Романдағы негізгі желі Балбек бейнесінің айналасында өрбігенімен, автор әр кейіпкердің төңірегінде жеке-жеке проблемалар көтереді. Мысалы, Өмірбай мен Жолбосынның іс-қылықтары арқылы талант пен талғампаздықтың, іздену мен тоқыраушылықтың ара салмағын таразыға тартады. Осы мәселелердің салмағы мен ара жігі Жолбосын мен Марғаскиннің арасындағы айтыс кезінде ашыла түседі.

Өмірбай сияқты нағыз ғалым өзінің бұған дейінгі жетістігін қанағат тұта алмайды. Адамзат ... Читать дальше »

САЯТ АТЫНЫҢ СЫНЫ МЕН БАБЫ

Саят аты мен бүркіттің үйлесімі

Саятшылық кезінде саят аты мен бүркіттің үйлесімі болмаса аң аулау мүмкін болмайды. Яғни ат пен қыранның бір-біріне бауыр басуы. Нақтырақ айтқанда, бүркітті балдақтап аттың үстіне алып жүргенде және ол ұшып-қонғанда ат үрікпеуі қажет. Сондай-ақ алыстан қызыл көрген құс құсбегінің қолына өзі келіп қонған жағдайда аттың да соған бейімі болғаны дұрыс.

... Читать дальше »

САРА ҒЫЛЫМ СОҚПАҒЫНДА

Заңтану (юриспруденция). Ол Абайдың құлай сүйсініп, көп зерттеген саласы. Қазақтың дағдылы заңдарын жақсы білетін Абай оны орыс өкіметі заңдарымен салыстыра отырып зерделеген. Бұл ретте Михаэлис (1881 жылы қала прокуроры қызметін уақытша атқарды), судья әрі этнограф Маковецкий, заңгер Гросс сияқты достары қол ұшын береді. Сөйтіп, 1885 жылы мамыр айында Қарамола төтенше съезіне Абай заңгер дайындығымен келген. Оған тоқталмас бұрын «Абай» журналында (1996 жыл, №1) жарық көрген көлемді естеліктен бір үзіндіні келтіре кетелік. «Абайды мен қалай таныдым» деген естелік иесі Семей қаласында тұрған, Ерейментау жерінде туып-өскен ғалым Т.Ерғалиев ... Читать дальше »

АС ҮСТІНЕН АТТАМА, АСТАН ҮЛКЕН ЕМЕССІҢ

Сүннетпен сабақтасқан қазақ слатына үңілсек, тамақтанудың да өзіндік әдібі барын көреміз. Адам денсаулығына ішкен тамағы мен жеген асы әсер ететіндігін, кейде пайдалы, кейде зиян шектіретінін қазақтың мақал-мәтелдерінен аңғру оңай:

... Читать дальше »

РУХ ЖАЙЫНДА ТҮСІНІК

Ішкі әлемін таппаған адам сыртқы әлемін сәтсіз құрады.

Адам тәнінің тіршілік көзі – рух. Дін мен философияда рух – адам өмірінің өзегі. Адам бойындағы барлық құндылықтарды ұстап тұрушы ішкі қазық. Бұл қазық құлайтын болса, адам өмір қиындықтарына төтеп бере алмайды.

Рух – адамның қарым-қатынасын, мін ... Читать дальше »

МӘДЕНИЕТТІҢ МАҢЫЗЫ

Қай саланы алсаңыз да, қандай мемлекетке мән берсеңіз де әр елдің, жалпы қызметті өзіндік мәдениеті бар. Оның сақтау керек ережесінен бөлек, сақталу қажет әдебі қоса жүреді. Мемлекетті басқару үшін заң қаншалықты күшінде болса, әдеп пен мәдениет те соншалықты деңгейде адамға қызмет етеді. Мәдениетті жоғары адам – сөйлеу сөзінде де, әрекетінде де әдемі. Оның айтар ойы мен пікірі мәдениет пен әдептен аспаса, мәдениеті сақталса – ғажап үйлесімділікке тап болады.

... Читать дальше »