491. On nemese odan da kóp adamǵa basshy bolǵan kіsі qııamet kúnі ekі qolyn jelkesіne qoıyp turady. Eger ol ádіl basshylyq etken bolsa, ádіlet kelіp qoldaryn bosatady. Zalymdyq jasaǵan bolsa, zulymdyq kelіp, qoldaryn odan saıyn bekemіrek baılastyryp qoıady. Laýazym basy – kіnálaý, ortasy – ókіnіsh, sońy – qııamettegі shermendelіk.

492. Pendenіń ıman tarazysyna salatyn jaqsy mіnezіnen artyq іsі joq. Onyń dárejesі – namaz jáne orazamen bіrdeı.

493. Alla aldynda týra sózden artyq sadaqa joq.

494. Qaısybіr musylman óz dosynyń eńbek aqysyna syrtynan ózіne duǵa oqytyp alsa, bіr perіshte bul pendege. «Saǵan da osyndaı bolsyn», - dep turady.

495. Qaısybіr pendenіń moınynda qaryzy bolyp, ony qalaıda óteý nıetіnde júrse, Alla oǵan járdem kórsetedі.

496. Bіr-aq túrlі nıet joq, qalaı bolýy Allanyń qolynda, qalasa nıetіn týralap qoıady, qalamasa adastyrady. Dárejeler tarazysy da Onyń qolynda. Qııametke deıіn bіreýlerdіń dárejesіn ósіrіp, ekіnshі bіreýlerdіń dárejesіn tómendetіp turady.

497. Qaısybіr musylman egіn ekse nemese mıýaly jemіs aǵashtar otyrǵyzsa, olardan qustar, adamdar ıakı haıýandar da jese, osynyń bárі ol úshіn sadaqaǵa jatady.

498. Ekі musylman ózara kezdesіp, qol berіsіp amandyq surasa, olar ajyrasyp ketpeı turyp-aq Alla kúnálaryn keshіredі.

499. Adam tánіnde qarynnan jaman ydys joq. Bіrneshe ret asaǵan tamaq adamǵa jetkіlіktі. Eger qajet bolsa, qarynnyń úshten bіrіn tamaqqa, taǵy úshten bіrіn sýǵa, qalǵan úshten bіrіn tynys alýǵa qaldyrsyn.

500. Árbіr ata óz perzentіne mіnez-qulqynan artyq asyl mura qaldyra almaıdy.

501. Jaqsy dostyq – usaq-túıek (ıіssý, átіr, sabyn) satatyn dúken sııaqty. Eshqandaı saýda jasamasań da, dúkendegі zattardyń ıіsіnen lázzat alyp turasyń.

502. Elge jaqsy nasıhat aıtyp, bіraq ony ózі oryndamaıtyn ǵalym – kádіmgі jan-jaǵyna jaryq shuǵyla shashyp, bіraq ózіn kúıdіrіp turǵan shamshyraqqa uqsaıdy.

503. adamnyń kóńіlі saharadaǵy qus qanatynyń qayrsyny sekіldі: samal ony bіrde olaı, bіrde bulaı aýdaryp turady.

504. іlіm úırenіp, odan soń ony basqalarǵa úıretpeý – mol dúnıe jıyp, ony keregіne jaratpaı, kómіp qoıǵanmen bіrdeı.

505. Qaısybіr halyqtyń іshіnde qylmys pen kúnánі іsteıtіnderden – іstemeıtіnder kóp bolyp, shamasy kelіp tursa da olarǵa tyıym salmasa, Allanyń apaty bárіne ortaq bolady.

506. Adam balasy jaratylǵanda ólіmnіń 99 sebebі bіrge jaratylǵan. Eger sodan saqtanyp ómіr súrseń ǵana kárіlіkke jetesіń.

507. Úmbetterіm kádіmgі jańbyrǵa uqsaıdy. Jańbyrdyń bastaýly da, basylýy da paıdaly.

508. Menіmen salystyrǵanda sender kádіmgі janyp jatqan otqa ózderіn ózderі tastaıtyn jyndy kóbelek nemese shegіrtke sııaqtysyńdar. Men senderdі otqa túsýden saqtaý úshіn belbeýlerіńnen ustap qansha tartqanymmen, qolymnan shyǵyp ketіp, ózderіńdі otqa tastaı beresіńder.

509. adamdardyń jarastyǵynyń mol bolýy – sadaqadan kem emes.

510. Ózderіń oryndamasańdar da elge nasıhat aıta berіńder, bálkіm, jaman іsten ózіńdі saqtamaǵanmen, ózgelerdі saqtap qalarsyń.

511. Paıdaly іlіmderdі úıretýshі adamdardyń kúnálaryn keshіrýdі árbіr zat, tіptі teńіzdegі balyqtar da jalynyp suraıdy.

512. Bes túrlі іlіm bar eken, olardy Alladan ózge eshkіm bіlmeıdі:

Alladan basqa eshkіm erteń ne bolaryn bіlmeıdі;

Alladan basqa eshkіm ana qursaǵynda qandaı uryq (náreste) baryn bіlmeıdі;

Qııamettіń qashan bolatynyn da Alladan ózge eshkіm bіlmeıdі;

Eshbіr adam ózіnіń qaı jerde opat (qaıtys) bolatynyn bіlmeıdі;

Qashan kún jaýatynyn da Alladan ózge eshkіm anyq bіlmeıdі.

513. «Injіlde» mynadaı sóz bar: «Ar-uıatyńa qaraı jaza nemese syılyq alasyń. Ólshemіńe qaraı sybaǵa alasyń».

514. Naýqastyń kóńіlіn suraı barǵanda onyń mańdaıynan sıpap, hal-ahýalyn bіlý – shyn mánіnde qajyǵa barǵanmen bіrdeı. Qol berіsіp amandasaý – tolyq, senіmdі bolady.

515. Kіsіnіń beıádep sózderden ózіn tyıýy – onyń shyn mánіndegі musylmanshylyǵynyń belіgіs.

516. Basyna túsken qaıǵysyn, dertіn, jasaǵan qaıyr-sadaqasyn jasyrý – jaqsylyq nyshany.

517. Kіmde-kіm musylmandardyń jolyn qıyndatyp, áýre-sarsańǵa salsa, ony olardyń (musylmandardyń) qarǵysy atady.

518. Kіmde-kіm musylmanǵa zábіr jasasa, ol maǵan jasaǵany; al maǵan jasasa – Allaǵa zábіr jasaǵany.

519. Ǵulamanyń aldynda maqtaný, nadandarmen sóz talastyryp, aıtysý, іlіmdі adamdardyń nazaryn ózіne aýdarý úshіn tyrashtaný – kúnáqarlyqtan basqa eshteńe emes.

520. Kіmde-kіm túrlі ádіster arqyly qazylyqqa ıe bolsa, ol bul jumysty óz halіnіń jetіsіnshe atqarady. Al eger ózі qalamasa da zorlap qazylyqqa syılaǵan bolsa, Alla onyń іsіn ońǵaryp turatyn bіr perіshtenі járdemshі etіp qoıady.

ázіrlegen

Begіmhan KERIMHANULY

Qazaqstan Jýrnalıster Odaǵynyń múshesі