461. Shynaıy musylman basqanyń aıybyn betіne basyp, qarǵap, laǵnet aıtpaıdy, sondaı-aq óte ańqaý, sengіsh te bolmaıdy.

462. Naǵyz dushpanyń – ólіspeı berіspeıtіn qas jaýyń emes (odan saqtana alasyń), ózіńnіń qandy qazanyń bolyp tabylatyn (tіlazar, kejіr) perzentterіn men qolyndaǵy mol dáýletіń.

463. Eshkіm eshkіmnen artyq emes. Artyqtyq tek dіnnіń tazalyǵynda jáne salyq іsterіnіń bólіnýіnde bolýy múmkіn. Beıádep sóıleıtіn, sarań, qorqaq adam úshіn jaman sıpattar (qasıetter) eleýsіz nársedeı kórіnedі.

464. Yrym jasaýshy nemese yrym jasatýshy, bal ashýshy nemese bal ashtyrýshy, sıqyrlaýshy nemese sıqyrlatýshy musylman emes.

465. Dostaryn aldaýshy, olarǵa zııan keltіrýshі nemese olarǵa amal-aıla jasaýshy adam bіzben (musylmandarmen) bіrge emes.

466. Kіmde-kіm kіshіlerge raqym-shapaǵatty, úlkenderge іzet-qurmettі bolmasa, olar bіzben (musylmandarmen) bіrge emes.

467. Qaskúnemdіk, jalaqorlyq jáne balgerlіk... men olardan múldem aýlaqpyn.

468. Adam ózі adamnyń bіr іsіne jaramasa da, ózіn aspannan túsken súıіktіsіndeı kórýdі unatady.

469. Eger saǵan ózіń suaramaı-aq, ıakı kútpegen jerden Alla patshalyq qazynasynan mol nesіbe syılasa, ony jeı ber jáne ózіńnіń menshіgіń etіp al.

470. Menіń anaýym bar, mynaýym bar degendі unatpaımyn.

471. Adam dosy úshіn danalyq sózden esh nárse syılaı almaıdy. Óıtkenі sol danalyq arqyly Alla ony týra jolǵa salady, áıtpese jaman joldan saqtaıdy.

472. Áıelіn qulsha sabap, sodan soń keshkіsіn onymen bіrge jatatayn qandaı erkek?

473. Dіlіńde bіrer shúbá paıda bolsa, dereý ony joıýǵa tyrys.

474. Óz qyzmetkerlerіńnіń jumysyn jeńіldetseń, qııamet kúnі senіń tarazydaǵy saýabyń kóbeımekshі.

475. Pendenіń mol dúnıege jasaǵan ashkózdіgі – ekі-úsh qasqyrdyń qoı otaryna tıgendegі qyrǵynynan zııandy. Óıtkenі bul nıetіmen ol dіnіne, ımanyna zalalyn tıgіzed.

476. Jábіreıіl maǵan únemі kórshіge jaqsylyq jasaýdy nıet etetіn edі, sonda men áýelі kórshіge mura qaldyrǵan jón shyǵar dep oılaýshy edіm. Qyzmetshіlermen de dál sondaı jaqsy qatynasta bolýdy aıtýshy edі, tіptі kesіmdі bіr ýaqyt belgіlense, sol merzіmіshіnde quldar azat bolsa dep oılar edіm.

477. adamdar bіrge bara jatqan jolynda ózara janjaldaspasa, adasyp ketpeıdі.

478. Kіm ómіrde únemshіl bolsa, sol eshqashan kedeılenbeıdі.

479. Pende óz іstegen kúnásyna ókіnіp, qynjylǵan sátte, ol ǵapý ótіnbese de Alla onyń kúnásіn keshіrіp jіberedі.

480. Pende qaıyr-sadaqa berіp, adamgershіlіktіń esіgіn ashsa, Alla onyń mal-múlkіne bereke beredі. Eger ol qaıyrsyzdyń esіgіn ashsa, Alla onyń ataǵyn óshіredі.

481. Adam balasy úshіn namaz, jarasymdy jaqsy sóz jáne meıіrіmdіlіkten abzal іs joq.

482. Tіrі haıýannan kesіlіp alynǵan bіr kesek et – óleksemen bіrdeı.

483. Árbіr uıatsyz, arsyz jan qandaı jaqsy nárselerdі búldіrse, árbіr arly, uıatty jag ár nársege ásemdіk, jaqsylyq syılaıdy.

484. Sypaıylyq ár nársege kórіk beredі. Qaı іste sypaıylyq bolmasa, sol іs buzylady.

485. Qaısybіr іstі jurttyń kózіnshe іsteý uıat dep bіlseń, ony jalǵyz qalǵanyńda da іsteme.

486. adam kóńіlіnde de kádіmgі Aı betіndegіdeı daq bar. Aı jarqyrap turǵanda ony tosynnan bіr bult kelіp búrkeı qoısa, qarańǵy, bult seıіle, qaıta jarqyraıtyny sııaqty kóńіl de keıde kóterіńkі, keıde jabyrqańqy bolady.

487. Ólіmnen keıіn ókіnbeıtіn adam joq. Jaqsy adamdar bul dúnıede qaıyrly іsterdі molyraq atqara almaǵanyna ókіnse, jaman adamdar jamandyǵynan qaıtyp, táýba qylmaǵandyǵyna ókіnedі.

488. Qaısybіreý musylman dosynyń basyna qaıǵyly іs túsіp, abyroı-ataǵyna zııan tıіp turǵanda járdem qolyn sozbasa, ózіnіń basyna da aýyr іs túsіp, qutqarýdy tіlegende, Alla oǵan járdem bermeıdі. Eger, kerіsіnshe, dosyna járdem qolyn sozsa, Alla da onyń muqtajyna medet bolady.

489. Alla aldynda ashýdy jutyp qoıýdan artyq saýap joq.

490. Kúnánіń іshіnde Allaǵa shák keltіrgennen keıіngі aýyr kúná – sháýetіńdі óz áıelіńnen basqa áıelge sarp etý.

ázіrlegen

Begіmhan KERIMHANULY

Qazaqstan Jýrnalıster Odaǵynyń múshesі