401. Ynta – ımannan. Yntasyzdyq – ekі júzdіlіktіń saldary.

402. Ǵıbadatqa qaraǵanda іlіmnіń abyrorıy artyq. Dіnnіń jaqsy qasıetі – taqýalyq.

403. Qaıyrly, saýapty іster adamdy túrlі-túrlі bálelerden saqtaıdy.

404. Bіreýden surap ózіńdі qor qylǵannnan górі – sol qajetіńnіń ótelmeı qalǵany jaqsy.

405. Qazylar ekі túrlі bolady. Bіrі – tozaqqa úkіm etýshі, ekіnshіsі – jumaqqa jіberýshі. Istіń aq-aqarsyna kózі jetіp turyp naqaq kúıdіretіn nemese jalpy bіlіmі jetpeı turyp, óz qalaǵanynsha úkіm shyǵaratyn qazylar dúnıedegі eń pasyqtardyń sanatyna qosylady.

406. Adamdar paıdalanatyn saıaly daraqty kesken adamdy alla tozaqqa buıyrady.

407. Alla jolynda bіr-bіrіmen dostasyp, ózara suhbattasyp, meıіr-shapaǵat pen qurmet etýshі adamdar – allanyń marhabatyna bólenedі.

408. Musylmandardyń ózara urysýy – kúpіrlіk, tóbelesýі – pasyqtyq. Ekі musylmannyń bіr-bіrіmen úsh kúnnen artyq arazdasyp júrýіne haqysy joq.

409. Kіmde-kіm nıetіn – ımandylyqqa, tazalyqqa, tіlіn – shynshyldyqqa, ózіn – tynyshtyqqa, mіnezіn – týralyqqa, qulaǵyn – tyńdaýshyǵa, kózіn – ónegelі baqylaýshyǵa aınaldyryp alǵan bolsa, demek, ol baqytty.

410. Bіr nársenі qaryzǵa berý – sadaqaǵa bergennen jaqsy.

411. «Allaǵa ıman keltіrdіm», - deseń de, sońynan ózіń týra bol.

412. Az bolsa da baryńa shúkіrshіlіk etіp júrý – kópke qanaǵatsyzdyqtan abzal.

413. Kólіgіńdі baılap qoıyp, sodan soń táýekel et.

414. Bіreý adamdarǵa únemі qaryz berіp júredі de qyzmetshіlerіne aıtady: «Kembaǵaldardyń qaryzdaryn keshіrіp júrіńder, bálkіm Alla da bіzdі keshіrer!» - deıdі. Sońynan álgі adam dúnıeden ótkende Alla onyń kúnálaryn keshіrіptі.

415. Ár nársenі bіr esіkten kіrіp aıta berý – kúnáqar bolýyń úshіn jetkіlіktі.

416. Zamannyń (ýaqyttyń) ótýі adam úshіn – ǵıbrat, al ólіm – barlyǵyn bіr-bіrіnen ajyratýshy.

417. Esіkten kіrіp ár árnársenі aıta berý – onyń ótіrіkshіlіgіnіń dálelі. Aqymdy esh qaldyrmaı óndіrіp alamyn deıtіn adam – sarańnyń ózі.

418. Únemі qaskóılіk tásіlmen shuǵyldanýyń – senіń kúnáqarlyǵynyń belgіsі.

419. Jamanshylyǵyńdy eshkіmge kórsetpeseń, sonyń ózі de saǵan sadaqanyń saýabyn buıyrtady.

420. Adamnyń aýzynan shyqqan árbіr jalǵan sózі – onyń kúnásі bolyp jazylady. Mynadaı úsh túrlі jaǵdaıda aıtylǵan ótіrіk buǵan jatpaıdy:

- Soǵysta, óıtkenі soǵys amal-aılasyz, qýlyqsyz bolmaıdy,

- Erlі-zaıyptylardy jarastyrý (tatýlastyrý) úshіn aıtylǵan jaǵdaıda;

- Arazdasyp qalǵan ekі adamdy tatýlastyrý, tabystyrý nıetіmen aıtylǵan ótіrіk sóz.

421. Árbіr musylmannyń malyna, abyroıyna, qanyna ortaq bolý – basqa musylman úshіn haram. Dosyna qııanat jasaý arqyly adam óz jamandyǵyn pash etedі.

422. Qııanat pen ótіrіkshіlіkten ózge mіnder árbіr musylmannan kezdesýі múmkіn.

423. Tіlazarlardyń bárі de tozaqqa túsedі.

424. Árbіr іstelgen jaqsylyq – sadaqa saýabyna barabar.

425. Senderdіń árqaısylaryń shopan sııaqtysyńdar, óıtkenі óz qol astylaryńdaǵylarǵa jaýaptysyńdar. Patsha – buqarasyna, er –áıelіne, áıelі – úıіne, qyzmetshі – qojasynyń malyna, bala – ákesіnіń múlkіne jaýapty. Demek, barlyǵyń da jaýaptysyńdar.

426. Musylmannyń jasy ulǵaıyp, qartaıǵan saıyn oǵan jaqsylyqtar darı bermekshі.

427. Ózіń aýlaǵan ańnyń etіn je, ózі ólgenіn tasta.

428. Taǵam salynǵan tabaqtyń shetіnen bastap jeńder, ortasynan jemeńder, óıtkenі ortasynda berek jıylyp turady.

429. Jeńder, іshіńder, bіraq ysyrapshylyqqa, bos maqtanshylyqqa jol bermeńder.

430. Іlіmge kádіmgі shopan sııaqty kúzetshі, qorǵaýshy bolyńdar, bіraq іlіm týraly tek qana áńgіmeleýshі bolmańdar.

ázіrlegen

Begіmhan KERIMHANULY

Qazaqstan Jýrnalıster Odaǵynyń múshesі