С.СМАТАЕВ / ЕЛІМ-АЙ

С.Сматаевтың “Елім-ай” тарихи дилогиясының өн бойында халық өлеңі “Елім-айдың” мазмұндық, идеялық тыныс-лебі жатыр. Сонымен қатар дилогияның басты сюжеттік желілері де халық шығармашылығы үлгілеріне негізделеді. Романдағы мына эпизодқа назар аударайық: “Үлкентөре мен Кішітөренің сонау қозыкөш жерден шатқаяқтана басталып, сыңар езулене бақаса жарыса жетіп, қысылтаяң жерде теке-тірес сүзісе қалатыны бар. Осы жерден жыландай жылжып жалғыз аяқ сүрлеу өтеді. Өтеді де Үлкентөренің тіп-тік найзадай шаншылған шығыс жағындағы іргесінен шымырлап қайнап шығатын бастау бұлақтың оң жағасын құлдилап желіп кетеді. ... Читать дальше »

ӘРТҮРЛІ ЖАСТАҒЫ ЖҮЙРІКТЕРДІ БАПТАУ ТӘСІЛІ

Бесті атты баптаудың ерекшелігі: Бесті атты баптау айғыр немесе жуан атты баптаумен бірдей. Бірақ, бесті аттың басқа жылқылардан физиологиялық ерекшелігі: денесіне жуан аттар сияқты қалың май жинамайды, сөйте тұра, қара еті шымыр келеді. Сол себепті сылаң-аяңмен көп жүргізген жағдайда, ет майы тез тарқайды.

Сондықтан бесті атқа көңіл сергіту жұмысын жасағанда, сылаң-аяң мен қатты-аяңды қатар пайдаланған оңтайлы. Ескеретін жайт: бесті атты ыстық немесе жауынды күні айналм ... Читать дальше »

ҮШ ЖЫЛДЫҚ АХМЕТ РИЗА МЕДРЕСЕСІНДЕ

Абайдың мұсылмандық білім алуы жиыны алты жылға жалғасты. Нәзік шыбық тамыр жая келе, құлаш жетпес бәйтерекке айналады. Шәкірт шағында санасына шөккен рухани білімі құнарлы топырақ болып, Абай өмірінің соңында әлем ойының алыбына айналды. Қай тұрғыдан келгенде де, Ахмет Риза медресесі ақын өмірінің ең жарқын парағының бірі және шығармашылығының бастау көзі. Ақынның Семейдегі шәкірттік жылдары жайлы М.Әуезов былайша қорытып айтады: «Абайдың үш-ақ жыл оқуы сырт көзге аз оқу болса да, өзіне көп жаңалық беріп, көп дүниенің шетін ашқан сияқты».

... Читать дальше »

ҮШ АРҚАР ТАРАЗЫ ШОҚЖҰЛДЫЗЫ

Ертеде бір күні аңшылар иттерін ертіп, орманға аң аулауға аттанады. Олар осылайша із кесіп, ұзақ жүреді. Кенет бір алаңқайда алдарынан ғажайып көркем үш арқар шыға келеді. Иттер сол арада тап береді, арқарлар тұра қашады. Олардың соңдарынан аңшылар шаба жөнеледі. Ақыры сиқырлы жануарлар көкке қарғып, жұлдыздар мен кометалардың ара-арасымен заулайды. Иттер де қалыспай, ілесе аспанға көтеріледі. Олар сол кезден бері арқарларды қуалап жүр дейді. ... Читать дальше »

ӘЙЕЛ АДАМНЫҢ УАҚЫТЫ

Уақыт мәселесі адамның жа мөлшеріне, әлеуметтік жағдайына, жынысына, түр-түсіне қарамастан, барлығына бірдей маңызды. Қай кезеңнің қандай адам болмасын, осы маңыздылықты түсіне алған жағдайда ғана жетістікке жете алған.

«Ер адам таңның атысынан күннің батысына дейін жұмыс істейді. Ал әйел адамның жұмысы ешқашан бітпейді».

... Читать дальше »

ЕЛІМ МЕНІҢ АҢСАҒАН, ТАС БҰҒАУДАН БОСАҒАН!

БАУЫРЖАН МОМЫШҰЛЫ (1910-1982 ж.ж.)

Жамбыл облысының Жуалы ауданында дүниеге келген. Екінші дүниежүзілік соғысқа қатысқан даңқты жауынгер қолбасшы, белгілі жазушы, стратег және тактик. Кеңес Одағының Батыры. Әскери академияларда дәріс берген. Сұрапыл соғыс кезінде қаһармандық ерлігімен, ұрыс жүргізудегі әскери шеберлігімен ерекше көзге түсіп, аты аңызға айналған тұлға. Бірнеше рет жау қоршауынан жауынгерлерін аман-есен алып шығады. Бауыржан Момышұлының Мәскеу түбіндегі ша ... Читать дальше »