JETINS’I SO’Z

Jas bala anadan ty’g’anda eki tu’rli minezben ty’ady: birey’i – is’sem, jesem, ui’yqtasam dep turady. Bular – ta’nnin’ qumary, bular bolmasa, ta’n jang’a qonaq u’i’ bola almai’dy. Ha’m o’zi o’spei’di, qy’at tappai’dy. Birey’i – bilsem eken demeklik. Ne ko’rse sog’an talpynyp, jaltyr-jultyr etken bolsa, og’an qyzyg’yp, ay’zyna salyp, da’min tatyp qarap, tamag’yna, betine basyp qarap, syrnai’-kernei’ bolsa, day’syna umtylyp, onan erjetin’kiregende i’t u’rse de, mal s’y’lasa da, birey’ ku’lse de, birey’ jylasa da tura ju’girip, “ol nemene?”, “bul nemene?” dep, “ol nege u’i’tedi?”, “bul nege bu&rsquo ... Читать дальше »

“QYMYZMURYNDYQ’”

Qulyn bai’lap, bi’e say’ylyp onyn’ su’ti qorlanyp as’ytylg’an son’ eki-u’s’ ku’n boi’y ji’nalg’an qymyzg’a aqsaqaldar men ko’rs’i-ko’lemder “qymyzmuryndyqqa” s’aqyrylady. I’ag’ni’ alg’as’qy qymyz adamdarg’a saltanatpen usynylyp, “ko’pke bui’yrsyn” degen tilekpen beriledi. Aqsaqaldar u’i’ i’esine rahmet ai’typ, batasyn beredi. Halyqtyn’ bul da’stu’ri de qonaqjai’lylyq, ma’rttik, ulttyq ereks’e qasi’etterin arttyra tu’sedi.

a’zirlegen

Begimhan ... Читать дальше »

“QOI’ BASTY’”

Qazaq a’debi’eti men s’ary’as’ylyg’ynda ki’iz basy’ o’neri ken’ damyg’an. Bul da ay’yl adamdary u’s’in eley’li, man’yzdy jumystardyn’ biri ja’ne ki’iz bir u’i’diki bolg’anymen bug’an salt boi’yns’a barlyq ay’yl adamdary aralasyp, qol us’yn berip otyry’y s’art. Mundai’ ku’nderi ki’iz basy’s’ylar ki’iz teby’, ki’iz pisiry’ kezinde ony u’i’ arasynda domalata ju’rip, bir u’i’ tusyna kelgende “qoi’ basty, qoi’ basty!” dep ai’qai’lai’ s’ylap, ku’lisedi. Bul u’i’in’di qoi’ basyp bara jatyr degen so’z. Muny estigen u’i’ i’esi a’i’el ... Читать дальше »

ЗЕРГЕРЛІК ЖӘНЕ ТІГІН БҰЙЫМДАРЫ

• Алқа – омырауға тағатын көбіне күмістен соғылатын әйелдердің сән, әсемдік, көркемдік бұйымы.
• Білезік – күмістен, алтыннан соғылатын, білекке салатын әйел бұйымы. Жасалуына қарай алтын білезік, күміс білезік, құйма білезік, сағат білезік, топсалы білезік, бұрама білезік, қос білезік т.б. атаулары бар.
• Бес білезік – алтын, күмістен, асыл тастардан көз орнатылған күміс шынжыр арқылы бес сақина бекітілген аса қымбат білезік.
• Балдақ – алтыннан, күмістен соғылған жұмыр сақина.
• Жүзік – қымбат тастардан көз орнатылған жалпақ сақина түрі. Оның еркектер де, әйелдер де салатын түрлері болады.
• Моншақ – түрлі тастар мен шыныдан жіпке тізілген мойынға, қолға салатын, киімге тағатын сән бұйымы.
• Талмоншақ – бірнеше қатар тізілетін моншақтар.
• Тұмарша – сәндік үшін омырауға тағатын үш бұрышты ... Читать дальше »

ALTYNS’Y SO’Z

Qazaqtyn’ bir maqaly: “O’ner aldy – birlik, yrys aldy – tirlik” dei’di. Birlik qandai’ elde bolady, qai’tse taty’ bolady – bilmei’di. Qazaq oi’lai’dy: birlik aty ortaq, as ortaq, ki’im ortaq, da’y’let ortaq bolsa eken dei’di. Olai’ bolg’anda bai’lyqtan ne pai’da, kedei’likten ne zalal? Ag’ai’yn qurymai’ mal izdep ne kerek? Joq, birlik – aqylg’a birlik, malg’a birlik emes. Malyn’dy berip otyrsan’, atasy basqa, dini basqa, ku’ni basqalar da jaldanyp birlik qylady. Birlik malg’a satylsa anturg’andyqtyn’ basy osy. Ag’ai’yn almai’ birlik qylsa kerek, sonda a’rkim nesibesin Qudai’dan tilei’di, a’i’tpese Qudai’dan tilemei’di, s’ary’ ... Читать дальше »