TO’RTINS’I SO’Z

A’rbir bai’qag’an adam bilse kerek: ku’lki o’zi bir mastyq ekenin, a’rbir mas kisiden g’afi’l (arabs’a – bei’qam, salaq, alan’g’asar) ko’p o’tetug’ynyn da, a’rbir mastyn’ so’i’legen kezinde bas ay’yrtatug’ynyn. Bulai’ bolg’anda, ku’lkige salyng’an kisi ne s’ary’adan, ne aqyldan, ne ui’at kelerlik isten qur, g’afi’l ko’p o’tkizip otyrsa kerek. Osyndai’ g’afi’ldik ko’p o’tkizip, o’lmegen kisinin’ ne du’ni’ede, ne ahi’rette (arabs’a – arg’y du’ni’e, o du’ni’e) basy bir ay’yrmai’ qalmasa kerek.

A’rbir y’ai’ym-qai’g’y oi’lag’ys&rs ... Читать дальше »

“KO’GEN TOI’”

Maldy ay’yldyn’ ko’ktemde ma’re-sa’re bolyp o’tkizetin s’ary’as’ylyq a’ri en’bek qurmetine arnalg’an s’ag’yn toi’-tomalaq. Qoi’ qozdap, bi’e qulyndap, tu’i’e botalap, si’yr buzay’lap, jer key’ip, ku’n jylyng’an sa’tte el-jurt, u’lken-kis’i da’m salyng’an by’yns’aq-tu’ins’ikterin alyp, jeli basyna ji’nalyp, dastarqanyn’ jai’yp, ony nan, qurt-mai’, irims’ik, aqqa toltyryp bir qyzyq ma’jilis jasai’dy. Sol jerde mal-jannyn’ amandyg’y, yrys artyp, ty’g’an to’ldin’ ko’bei’y’I u’s’in bata tilep, a’kelgen tag’amdardy bo’lip jei’di. Qarttar keleli a’n’gime-du&rsqu ... Читать дальше »

“KO’GENTU’P”

Bir-birine jaqyn ty’ys, ilik, jurag’at adamdardyn’ balasyna eskertkis’, syi’ retinde beriletin mal: qozy, qoi’, buzay’, qulyn, tai’, bota, tai’laq, at. Bul bala u’s’in syi’, qy’anys’ bolsa, onyn’ ata-analary u’s’in qurmettey’din’ belgisi dese bolady. Ko’gentu’p bery’di maldy ay’yldardyn’ a’li de pai’dalanyp ju’rgeni jaqsy, jarasymdy salttardyn’ biri.

a’zirlegen

Begimhan KERIMHANULY

... Читать дальше »

ТҰРМЫСТЫҚ, ШАРУАШЫЛЫҚ САЙМАНДАРЫ

• Құрал-сайман – шаруашылықта қолданылатын еңбек құралы.
• Айыр – шөп үюге, жинауға арналған 3-4 тісті темір сапты ағаш.
• Күрек – темірден жасалған ағаш сапты күреу аспабы.
• Тоқпақ – қазық қағатын ағаш құрал.
• Керме – ат байлайтын керме арқан.
• Кетпен – жер қазатын құрал.
• Орақ – егін оратын құрал.
• Бел орақ – шөп, қамыс шабатын құрал.
• Арба – жаз көлікке жегетін 2-4 дөңгелекті тасымал құралы.
• Шана – қыс көлікке жегетін тасымал құралы.
• Күймелі арба, күймелі шана – адам отыратын жабық арба немесе шана.
• Ат шана – жеңіл және әдемілеп жасалған шана.
• Мала – шөп, қамыс таситын шананың бір түрі.
• Қорап – шыбықтан тоқылған шанаға салып зат т.б. таситын құрал.
• Мосы – шәйнек іліп отқа ... Читать дальше »