БАТА (араб. фатиха – алғыс, ризашылық, тілек) – әлем халықтарының баршасында дерлік кездесетін, адамзат қоғамы сөздің магиялық құдіретіне күмәнсіз сенген қадым заманда қалыптасқан көне дәстүр. Әуел баста басқа да түркі халықтарындағы сияқты қазақ халқында да «алғыс» деп аталған тілекші сөзің «батамен» алмастырылуы ислам дінінің ықпалы арта түсуінің нәтижесі. Исламға дейінгі дәуірде алғыс немесе қарғыс айту даугер абыз, бақсылардың ғана еншісі болғанға ұқсайды. Кейінде де батаны кім көрінгеннен емес, елге сыйлы, абыройлы адам, ақсақалды қария беретін болған. Сондай-ақ бұл жорамалдың дұрыстығын бертінге дейін қазақ ішінде «қарғысшы» деп аталатын, дау-шар үстінде қарғыс айтуға арнайы оытрғызылатын адамдардың болғаны да дәлелдейді. Бата қазақ фольклорының дербес, шағын жанры ретінде қарастырылады. Ұйқасты, ырғақт ... Читать дальше »

ПҰТҚА ТАБЫНУШЫЛАРДЫҢ ОЯНҒАН ҮМІТІ

Адамдардың көпшілігіне ешқандай экзотика керек емес, өйткені оларға жаңалық деген идеяның өзі жақпайды. Олар қалыптасқан ғұрыптарды – дәстүрмен байланыс арқылы сездіреді. Ал тұрақтылық қашан да тыныштық әкелетінін біледі. Ғибадатханаға келушілер уағызшыдан тамаша жаңа ой күтпейді, тек іштегі қызметтің әдеттегі тәртібінің өзгеруін жіті қадағалайды. Кейінгі антиканың пұтқа табынушылары да, шамамен дәл осындай болды. Оларға аталарының құдайларына сиыну ұнайды. Көне салттар өзіндік болмыс сезімін туғызды, жергілікті дәстүрлерді күшейтті, ертеңгі күн бүгінгіден жаман болмайтынына кепілдік берді. Өркениет жетістіктері әлжуаз көрінді, ал адамның шығармашылығының ... Читать дальше »

АДАМНЫҢ БЕТ-БЕЙНЕ, МҮШЕЛЕРІНЕ ҚАРАП, ЖАН-ДҮНИЕСІН ОҚИЫҚ

Тәніңдегі қал-меңің құпияңды ашар сенің

Үстіңгі ернінің оң жағында қалы бар әйел – қатыгез, мейірімсіз әрі ашушаң. Үйде қожа. Билікте жолы болғыш.

Мұрында қалы бар тіл табысқыш, тез шүйіркелесіп, сырласады.

Қал тап м ... Читать дальше »