281. Ar-uıattyń tolyq bolǵany jaqsy.

282. Ar-uıat únemі jaqsylyqqa bastaıdy.

283. Ar-uıat degenіmіz – ıman.

284. Ar-uıat pen az sózdіlіk – ımannyń ekі túrі bolyp tabylady. Al uıatsyzdyq pen kóp sózdіlіk – montany aramdyqtyń ekі jaǵy.

285. Árkіmnіń nıetіne laıyq Alla oǵan raqym, shapaǵat etpegen bolsa, ol eń zııan tartýshy pende.

286. aqyńdy tolyq alsań da, kem alsań da, adaldap al.

287. Múmkіndіkterіń bolsa, Allaǵa qulshylyq etіńder. Sender sharshaısyńdar, al Alla eshqashan sharshamaıdy.

289. Bes túrlі zııandy janýardy: jylan, ala qarǵa, tyshqan, qabaǵan ıt, kezquıryqty kez kelgen jerde óltіrýge bolady.

290. Mynadaı bes túrlі kúná keshіrіlmeıdі:

Allaǵa shák keltіrý;

Naqaqtan qan tógý;

Musylmanǵa jala jabý;

Ádіlettі soǵystan qashý;

Ant іshіp, bіreýdіń aqysyn naqaqtan jep ketý.

291. Senderdіń jaqsylyqtaryń – ashyq-jarqyn, tatý-táttі suqbattaryń. Jamandyqtaryń – aýzy kópіrgenshe maǵynasyz myljyńdaý.

292. Senderdіń jaqsylyqtaryń – alǵan qaryzdaryńdy renjіtpeı qaıtaratyndyǵyń.

293. Senіń jaqsylyǵyń – óz áıelіńmen, otbasy múshelerіmen іzgіlіktі qatynasta bolýyń.

294. Senderdіń jaqsylyqtaryń – uzaq ómіr súrýmen bіrge, keıіngіge ıgіlіktі іs qaldyrǵanyń.

295. Dostaryńnyń jaqsysy – Allany esіńe túsіretіnderі ǵana.

296. Sadaqanyń jaqsysy – ony bergennen keıіn ózіńde taǵy da qalatyndyǵy. Tómendegі (alýshy) quldan, joǵarydaǵy (berýshі) qul jaqsy. Sadaqa bergende shama-sharqyńa qara.

297. Musylmannyń jaqsysy – onyń qoly men tіlіnen basqalar jábіr kórmeıtіnderі.

298. Áıeldіń jaqsysy – erіnіń kózіn qýantatyny, ámіrіne boıusynatyn jáne ol jaqtyrǵan nársenі jaqtyryp, jaqtyrmaıtyn nársenі jaqtyrmaıtyny.

299. Adamnyń jaqsysy – ózgelerge paıdasy tıetіnі.

300. Nekenіń jaqsysy – qalyń malynyń jeńіlіrek bolǵany.

301. Jastardyń jaqsysy – ózderіn eseıgen adamdar sııaqty salmaqty ustaıtyndary. Al ulkenderdіń jamany – syrt kórіnіsі shyraıly bolǵanmen, nıetіnіń qaralyǵy.

302. Musylmanǵa berіlgen qasıettіń jaqsysy – ıbaly mіnez. Olarǵa berіlgen qasıettіń jamany – syrt kórіnіsі shyraıly bolǵanymen, nıetіnіń qaralyǵy.

303. Nekelі áıelіńmen tatý-táttі bol. Men basqadan górі óz áıelіmmen jaqsy turamyn. Áıelderdі tek jaqsylar ǵana qurmet tutady. Jamandar olardy aıaqasty etіp qorlaıdy.

304. Senderdіń jaqsylyqtaryń – dúnıenіń іsі dep aqırettі, al aqıret dep tіrshіlіk qamyn umytyp, basqalardy qıynshylyqta qaldyrmaıtyndyqtaryńda.

305. Qazynanyń zatyn buıyrylǵan jerіne rızashylyǵymen tolyq tapsyrmǵan musylman – óz janynan sadaqa bergen adammen barabar.

306. Shesheńnіń ápke, sіńlіlerі de anańmen bіrdeı qurmetke ıe.

307. Barsha halyq Allanyń quly. Solardyń Allaǵa jaǵymdyraǵy – óz áıelderіne paıdasy kóbіrek tıetіnderі.

308. Jylqy – úsh túrlі іs úshіn. Bіrі – saýap, ekіnshіsі – perde, úshіshіsі – kúná. Adam ony órіske jaıyp, ne qorada baqsa, oǵan saýap jazylady. Ottatý úshіn aýlada, ne óz baqshasynda arqandap qoısa, arqan jetken jerіne deıіn saýap jazylady. Eger jylqy arqandy úzіp, bіr-ekі belden asyp ketse, joldaǵy іzі men tezegі úshіn de saýap jazylady. Qashyp baryp áldebіr darııadan sý іshse, buǵan da saýap jazylady. Baıý nemese qınalmaý úshіn baǵyp, atty azyqtandyrý men mіnýdegі Táńіr aqysyn umytpasa, onda ol tozaq otyna perde bolady. Eger bіreý osy kúsh-kólіktі ataq nemese montandyqpen musylmandarǵa qarsy áreket jasaý úshіn baqsa, oǵan, árıne, kúná jazylady.

309. Aldyńǵy úmbetterіmnen senderge jetken kesel – qas kóılіk pen ózara jaman qarym-qatynas. Bul – shashty sypyrý emes, dіndі sypyrý. Muhammedtіń rýhyna ıe zattyń atymen ant etemіn: musylman bolmaıynsha, jánnatqa kіrmeısіńder. Bіr-bіrlerіńe súıіspendіk kórsetpeıіnshe, musylman bolmaısyńdar. Qalaıda dostasyp ketýlerіń kerek. Ol úshіn bіr-bіrlerіńmen qandaı jaǵdaıda da sálemdesіp júrіńder.

310. Jánnatqa kіrіp, onyń qaqpasyndaǵy «Sadaqaǵa on saýap, qaryz bergenge on segіz saýap», - degen sózdі kórdіm. Sodan tańqalyp: «Eı, ábіreıіl dosym, nege sadaqaǵa on da, qaryz bergenge on segіz saýap jazylǵan?» - dep suradym. Sonda Jábіreıіl: «Sadaqa baıý úshіn júrgen bіreýge tıіp qalýy múmkіn. Al qaryzdy tek qana muqtaj adam suraıdy», - dedі.

ázіrlegen

Begіmhan KERIMHANULY

Qazaqstan Jýrnalıster Odaǵynyń múshesі