САЯТ АТЫНЫҢ СЫНЫ МЕН БАБЫ
Саят атының сын-сипаты
- Сыртынан қарағанда бітім-тұлғасы зор, қырынан қарағанда тұрысы бүкірлеу болады.
- Қабырғасының қара еті қалың һәм сүйегі жуан бітеді.
- Байлаулы тұрғанда тұтас денесін алдына қарай ұмсына созады.
- Жүргенде төрт аяғын нық әрі тең тастайды, үстіне ер салып байқағанда тұла бойы тегістеліп көрінеді.
- Артық қимыл жасамайды, бір орында үнемі шұлғып тұрады. Бұл кең мінезділігінің белгісі.
- Саят атының басы сүйір болғаны жақсы, өйткені, жедел шапқанда жел жарып қозғалыс жасауға ыңғайлы.
- Басы сүйір тұмсығы үшкіл жылқы иіс сезгіш қабілетке ие. Бұл саят аты үшін таптырмайтын қасиет. Аңның қайда жүргенін тез сезеді.
- Бұлшық еттері жетілген, қатты болса, тау-тасқа жүргенде шалдықпайды.
- Буындары өте мықты, төрт тұяғының қыры өткір, жон терісі қалың болғаны жақсы. Ал, қолтық-шап терісі жұқа болғаны абзал. Бұндай жылқының тыныстау мүмкіндігі зор келеді. Тынысы кең жылқы еркін көсіледі.
- Аяқ тұрқы ұзын, тұмсық үсті дөңес, жазық маңдайлы, жайын ауыз, шоқтығы етжеңді, жалы қалың болғаны абзал.
- Жай тұрғанда шоқтығын сауырынан биік ұстайды, мінезі жайлы болып келеді.
- Жүргенде басын көтеріп ұстайды, қаз мойын, денесі төртбақ келеді.
- Дене бітімі кесек, кеуделі, сауыры шығыңқы, жуан сіңірлі болады.
- Қара етті, төрт сирағы ұзын, иықты, омыраулы, екі бұты алшы, аяғының аралары алшақ бітеді.
- Алысқа көз тастап өзін сергек ұстайды, құлақ түптері жақын орналасқан, мінезі жайлы, үйірсек.
- Аттың түсін жердің жағдайына байланысты әртүрлі иаңдайды. Көбінесе баран немесе дала түстес құла жылқы қолайлы деп есептеледі.
- Кейбір салтанатты оқиғалар болмаса нағыз салбурын-саятқа жорға мінбейді.
- Жүрісі қатты ат қыран құсты мезі ететіндіктен жарамсыз саналады.
- Саят атының жүрісі жайлы, аяңшыл, жүрдек, шапқанда ұшқыр, мініске көнбіс, жүрісі шапшаң болуы қажет.
жиған-терген
Бегімхан Ибрагим (КЕРІМХАНҰЛЫ)
Ақсу қаласының №2 ЖОББ мектебінің қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі
Павлодар облысы
Қазақстан Журналистер Одағының мүшесі
|
