ТӨРТ ТҮЛІКТІҢ ТҰҚЫМДЫҚ ЖҮЙЕСІНЕН ӨРБИТІН АТАУЛАРЫН БІЛІП, ЖАДЫҢА САҚТАҒАННАН ЕШ ҰТЫЛМАЙСЫҢ

Сиыр атаулары

Сиырдың пірі – Зеңгі баба.

Кең өрісте шұбырта айдап бағып, кеш болған соң қотанға өзің қама дейтін, сиыр малының жалпыламалап айтқандағы атауы – мүйізді ірі қара мал.

Қашып кеткен сиырдың атауы – буаз сиыр, қашпағаны – қысыр сиыр аталады.

Бұзау – сиырдың алты айға толмаған жас төлі.

Баспақ, торпақ – алты айдан бір жасқа дейінгі бұзау.

Тайөгіз – бір жасар піштірілген еркек тана.

Тайынша – бір жастан асып, екі жасқа жетпеген торпақ.

Тана – бір мен екі жас аралығындағы торпақ, тайынша.

Бұқашық – бір жастан асқан піштірілмеген еркек ірі қара мал.

Бұқаша – екі жасар піштірілмеген жас бұқа.

Өгізше – екі жастан асқан піштірілген тайыншасы, еркек тана.

Қашар – екі жасар ұрғашы мал.

Құнажын – үш жасқа аяқ басқан ұрғашы мал.

Құнан өгіз – үш жасар піштірілген еркек мал.

Дөнежін – төрт жасар ұрғашы мал.

Дөнен өгіз – төрт жасар ұрғашы мал.

Атан өгіз – ірі денелі бес жасар піштірілген ірі қара.

Құр өгіз – піштірілсе де, күш-көлікке, семіртуге жіберілген еркек ірі қара мал.

Өгіз – бес жастан асқан, күш-көлік үшін пайдаланатын піштірілген ірі қара.

Бұқа – піштірілмеген аталық ірі қара мал.

Қусақ – тұмса бұзаулаған сиыр.

Сиыр – аналық ірі қара мал.

Мөшке – сүтті сауын сиыр.

Жылдым сиыр – жиі бұзаулап, ұзақ уақыт сауылатын сиыр.

Тынжы – сүті мол, өнімді, асылтұқымды сиыр.

Қашақ – бұқаға тоқтамайтын қысыр сиыр.

Қызыл бұзау – іштегі тумаған бұзау.

Кайнек – сиыр мен сүті аз, бірақ өте майлы сарлық (қодас) бұқасының буданы.

Шаңдақы – мүйізді ірі қара малдың тұлпары.

Сиырда кездесетін түстер: ала, қара, қара ала, алабел, сары, тарғыл, шұбар, қара шұбар, ақбас, қызыл, қара қоңыр, көк, жалбыр, сары ала.

баспаға әзірлеген

Бегімхан Ибрагим (КЕРІМХАНҰЛЫ) >>

Ақсу қаласының Абай атындағы ЖОББ мектептің қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі

Павлодар облысы

Қазақстан Журналистер Одағының мүшесі