20:19
Білімдіден шыққан сөз

ҰЛ-ҚЫЗЫМ, САҒАН АЙТАМ...

Үлкенге сәлем бер, жолын кесіп өтпе.

Жүріп келе жатқан адам отырған адамға, атты адам жаяуға, аз адам көпке сәлем беруге тиіс.

Үлкендер мен ғалым адамдар алдында көп сөйлемеуге тырыс. Мешітке, үйге «Ассалаумағалейкүм» деп кіру керек, кешке «Кеш жарық!» деп кіру керек.

Үлкен кісілерді, ананы, әйелді көлікке қолтықтап демеп мінгізу не түсіру керек. Әйел алдында әдепті бол, сыпайы сөйле.

Үйге кісі келсе орнынан тұрып жайдары қарсы ал, киімін іл, төрге шығар. Көшеде, жолда жатқан шыны, темір болса алып таста.

Үлкендерден бұрын тамаққа қолыңды салма. Адамға күш қолданба.

Сәбилерге өтірік айтпа, алдама, қорқытпа. Оларды жаман әдетке үйретпе.

Тамақ жеп отырып сөйлеме.

Тамақты өз алдыңнан алып же, кісі алдындағыға қол созба.

Егін ішінде дәретке отырма.

Сұйық тамақты сораптамай іш.

Дастарқан үстінде әдемі отыр, әдепті сөйле.

Дініңе сеніммен, құрметпен қара.

Халқыңның тарихын, дәстүрін, салтын, әдет-ғұрпын жадыңа тоқы және оны кейінгілерге үйрет.

Қанша ұлы адам болсаң да халық алдында кіші, әдепті бол.

Біліміңді көпке, пайдалы жерге жұмса.

Жаман дағдыдан аулақ бол.

Жаман адамдардан қашық жүр.

Көршілеріңмен жылы сәлемдес.

Достыққа берік, адал бол.

Біреуді жамандама, өзіңді жамандаған адаммен дауласпа, жауласпа.

Қуанышта, қиындықта, қайғыда, ашуда ұстамды бол.

Шаруашылықтың басы-қасында жүрген адамдарға жолыққанда: бақташыға «бағар көбейсін», мал айдап бара жатқандарға «айдар көбейсін», егіншіге «бір дәнің мың дән болсын», түрлі жұмыс үстіндегілерге «іске сәт», жаңа қоныстанушыларға «қоныс құтты болсын» деу керек.

Жолаушыларға, жүргіншіге, сапарға шыққандарға «сапар сәтті болсын» деу керек («қайда барасыз» деуге болмайды).

Үй сыртында тұрып немесе теріс қарап тұрып сөйлеуге болмайды. Аты белгілі адамдарға құрмет көрсет.

Шалбарды отырып кию керек.

Әйелдер, қыздар орындықта аяғын айқастырып отыруға болмайды.

Алыс сапарға, игілікті іске, емделуге аттанар алдында қариялардың батасын ал.

Үйге, мешітке, қасиетті оң аяқпен кіру керек.

Кемтар адам алдында дене кемістігі туралы әңгімелеме.

Моншада да ұятыңды жаба біл.

Пейіліңді кеңге сал.

Кешірімді, мейірімді, сыпайы бол.

Өркөкірек адамнан қаш, өзің де кеудеңді көтерме.

Байлыққа мақтану ақылдының ісі емес.

Өтірік, өсек айтпа және оны айтушыларды тыңдама.

Кемтарларға, жетімге қамқорлық жаса, жәрдем бер, садақа бер.

 

әзірлеген

Бегімхан КЕРІМХАНҰЛЫ

М.Әуезов атындағы ЖОББ мектептің қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі

Павлодар қаласы

Қазақстан Журналистер Одағының мүшесі

Просмотров: 518 | Добавил: shakhibbeker | Рейтинг: 0.0/0
Всего комментариев: 1
1 dybwu699  
0
48561 http://compagnonsdarmes.fr/viewtopic.php?f=18&t=208640http://compagnonsdarmes.fr/viewtopic.php?f=18&t=208641 https://www.uofmwiki.org/index.php/%D0%93%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B4_3_%D0%A1%D0%B5%D0%B7%D0%BE%D0%BD_17_%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F_07-01-2020_%D0%9E%D0%BD%D0%BB%D0%B0%D0%B9%D0%BD https://www.uofmwiki.org/index.php/%D0%93%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B4_3_%D0%A1%D0%B5%D0%B7%D0%BE%D0%BD_5_%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F_07-01-2020_Online https://www.uofmwiki.org/index.php/%D0%97%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%A4%D1%83%D1%80%D0%B3%D0%BE%D0%BD_5_%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F_07-01-2020_%D0%9F%D0%BE%D1%81%D0%BC_%D1%82%D1%80%D0%B5%D1%82%D1%8C_%D0%9E%D0%BD%D0%BB%D0%B0%D0%B9%D0%BD https://www.uofmwiki.org/index.php/User:JohnMcEachern27 https://x3exchange.com/%d0%b7%d0%b5%d0%bb%d0%b5%d0%bd%d1%8b%d0%b9-%d1%84%d1%83%d1%80%d0%b3%d0%be%d0%bd-1-%d1%81%d0%b5%d0%b7%d0%be%d0%bd-3-%d1%81%d0%b5%d1%80%d0%b8%d1%8f-07-01-2020-%d1%81%d0%bc%d0%be%d1%82%d1%80%d0%b5/ https://yokosukapedia.com/index.php?title=%D0%93%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B4_3_%D0%A1%D0%B5%D0%B7%D0%BE%D0%BD_19_%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F_07-01-2020_%D0%9F%D0%BE%D1%81%D0%BC_%D1%82%D1%80%D0%B5%D1%82%D1%8C_%D0%9E%D0%BD%D0%BB%D0%B0%D0%B9%D0%BD http://153.120.114.241/eso/index.php/23255314-po-pravde-govora-truth-be-told-11-seria-07012020 http://153.120.114.241/eso/index.php/23255337-zombilend-kontrol-nyj-vystrel-fil-m-2019-novinka-07012020 http://153.120.114.241/eso/index.php/23255385-sverh-estestvennoe-supernatural-15-sezon-10-seria-smotret-07012 http://46.32.240.43/highlandsupport.co.uk/index.php?title=%C3%90%C3%A2%E2%82%AC%E2%84%A2%C3%90%C2%BB%C3%90%C2%B0%C3%91%C3%91%E2%80%9A%C3%91%C5%92_%C3%90%C3%A2%E2%82%AC%E2%84%A2_%C3%90%C3%90%C2%BE%C3%91%E2%80%A1%C3%90%C2%BD%C3%90%C2%BE%C3%90%C2%BC_%C3%90%E2%80%9C%C3%90%C2%BE%C3%91%E2%82%AC%C3%90%C2%BE%C3%90%C2%B4%C3%90%C2%B5_Power_6_%C3%90%C2%A1%C3%90%C2%B5%C3%90%C2%B7%C3%90%C2%BE%C3%90%C2%BD_13_%C3%90%C2%A1%C3%90%C2%B5%C3%91%E2%82%AC%C3%90_%C3%90%C3%90%C5%BE%C3%90%C3%A2%E2%82%AC%E2%84%A2%C3%90%CB%9C%C3%90%C3%90%C5%A1%C3%90_07-01-2020

Имя *:
Email *:
Код *: