Қ.ТОЛЫБАЕВ / ӘСЕТ

 «Қасірет түбі – сергелдең» бөлімінде Әсет Қаби ауылымен қоштасып, жолға шығады. Жолда Меркіт еліне тоқтап, сыйлы қариясы Шерубаймен танысады. Әсет Лепсіде ұзақ жатпай, Алакөлге асығады. Өзін жолға шығарып салған Жәмішке қайтып оралуға уәде берген. Көңілі жақын жігіттермен басын қосып, арнайы кеңесіп, жолға шығып келе жатқанда, жолаушылардан Күзембайдың қызы Жәміш тойынан келе жатқанын естиді. Ақыннан еш хабар-ошар болмаған соң қыз Танабай баласына кете барады. Осы бөлімде «Қаракөзді» айтады. «Жаңғырық» бөлімінде негізгі қаһарманның қиын тағдырын табиғат ... Читать дальше »

ЖҮЙРІК БАПТАУДЫҢ НЕГІЗДЕРІ

Жүйріктің ішін тарттыру

Жүйрік баптаудың ең негізгі көрсеткіштерінің бірі – іш тарттыру. Бұны ауызекі тілде: ішін қатыру, ішін жарату, ішін буу, т.б. (өңірлік ерекшеліктерге байланысты) атай береді.

Жүйріктің ішін тарттыруды төрт бөлікке бөліп қараған. Олар: тоғын басуы, ішін тартуы, жарауы, бабына келуі.

... Читать дальше »

91-ҚАДАМ: МЕЙІРІМДІ БОЛЫҢЫЗ

Адамның мейірімді болуы – бұл өмірдегі үлкен жетістігінің бірі. Мейірімділікті қолдан жасап ала алмаймыз. Бірақ адам бойында мейірімділікті қалыптастыруға болады. Мейірімділік адам бойындағы ерекше қасиеттің бірі. Жетістікке жетуде әр адамға мейірімділік керек. Осы мейірімділіктің арқасында айналаңдағы адамдарға көмектесу арқылы өмір саған көмектесетіні анық.

Мейірімі аз адамдар да үлкен жетістікке жетіп жатыр. Бірал сол жетістікке қандай жолмен жетті. Абай айтқандай «адамның адамшылығы мақсатына жеткенде емес, оған жетер жолда білінеді&raq ... Читать дальше »

ЖЕЗТЫРНАҚ

Жезтырнақ – имек жез мұрынды, үлкен жез тырнақты, сұлу жас әйел кейпіндегі жын-пері тектес мақұлық. Жезтырнақ ғаламат зор қара күш иесі, ащы даусы жер жаңғырықтырады. Өзінің айқайымен ол құстар мен ұсақ хайуанаттарды өлтіре береді. Кейбір мифтік ертегілерде жолы болғыш аңшылар жезтырнақтарды айламен жеңеді.

Сондай аңыздардың бірінде іңір қараңғысында бір жас келіншектің алаулатып от жағып отырған аңшының қасына келгені баяндалады. Аңшы оны дәмге шақырады. Ол үнемі, тіпті тамақ жеп отырғанда да мұрнын жеңімен көлегейлей бергеніне қарап әйелдің пе ... Читать дальше »

АДАМНЫҢ ЖАС ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ мен ӨМІРІНІҢ КЕЗЕҢДЕРІ        

Бала сәби кезеңінің соңына дейін жүруді үйренеді, жайлап сөйлей бастайды. Осылардың уақытына сай баланың өз еркімен отыруын, еңбектенуін, тәй-тәй басып жүруін қадағалауға тырысу керек. Және алғашқы сөздерін қадағалап, ең бірінші сөзі дініміз бойынша құпталғандай «Лә иләһә иллаллаһ» болуына көңіл бөлген жөн.

Екі жастан асып бүлдіршін кезеңге аяқ басқанда да сол кезеңнің ерекшеліктеріне сай ата-ана баланың тәртібі мен уақытына көңіл бөлуі қажет. Айналасын ... Читать дальше »

ҒАСЫРЛАР ТОҒЫСЫНДА

ДУЛАТ БАБАТАЙҰЛЫ (1802-1871 ж.ж.)

Туған елдің тарихи бір кезеңін жырлап өткен қайталанбас, бірегей ақын Дулат Бабатайұлы қазіргі Шығыс Қазақстан облысы, Аягөз ауданында дүниеге келген. Бұқар жырау, Ақтамберді жырауларды ұстаз тұтып, көне түркі поэзиясынан тағылым алған. Тарихи деректерге сүйенсек, ол өлеңді ауызша да, жазбаша да шығарған. Дулат ақын өз кезеңіндегі әлеуметтік және тәрбиелік мәні зор мәселелерді ой толғағынан өткізіп, ХІХ ғ. қазақ даласында көрініс бере бастаған ел басқару саясатындағы, ұлттық салт-дәстүрдегі өзге ... Читать дальше »