СӘЛЕМДЕСУ ҮЛГІСІ

Пайғамбар миғраждан үмбетіне тоғыз қасиетті зат әкеліпті. Олар: жастық, жайнамаз, бөрік, шапан, орамал, намаз, дастархан, Құран, сәлемдесу үлгісі екен.

Пайғамбар миғражға көтерілгенде алдынан періштелер шығып:

– Ассалаумалейкум, әлемнің рақымы! – деп сәлем береді.

– Уалейкүмсалам! – деп жауап береді. Мұндағы «Ассалаумалейкум» сөзі «Алланың нұры жаусын, бар жақсылықты нәсіп етсін» деген мағынаны береді. «Уалейкүмсалам!» – деп сәлемін қабыл алғанда, «Саған да Алланың сәлемі мен игілігі болсын» деген тілек айтылады.

Тәңірісі миғражда пайғамбарға:

– Үмбетіңе сәлемді парыз етемін! Бір-біріне сәлем берсін! Кім көп сәлем берсе, менің нұрым мен рақметіме бөленеді! – дейді. Пайғамбар миғраждан келген соң, үмбетіне Алланың сөзін жеткізіпті.

Екінші бір аңыздарда Ібіліс жаңадан жолыққан екі адамның арасына от салуға дайын тұрады екен. Олар: «Ассалаумалейкум!» – деп сәлемдессе, Ібілістің жоспары күйрейді екен.

Әлімсақта Алла Адам атаға:

– Періштелерге «Ассалаумалейкум!» деп сәлем бер! – дейді. Адам ата оларға сәлем береді. Періштелер:

– Уалейкүмсалам, Алланың халифасы! – деп сәлемін қабыл алады. Сол кезде Тәңірден әуез келіп:

– Әй, Адам, бұдан былай сәлем беру ұрпағыңа үлгі болсын! – дейді.

Адам ата мен періштелердің алғашқы сәлемдесуі адамзатқа өнеге, дәстүр болып орныққан екен .

Бауыржан Момышұлының «Ұшқан ұя» деген естелік кітабында сәлем беру дәстүрі жайлы былай деп жазады:

«... Киіз үйдің төрінде бір топ ауыл ақсақалдары жанбастай жайғасып, баппен қымыз ішіп отыр екен... Әкем дастархан шетінде қымыз құйып отыр. Ол мені ымдап шақырды да, құлағыма: «Сен немене, аталарыңа сәлем беруді ұмытпа дегенім қайда?» – деп сыбырлады. Мен қатты қызарақтап, үйден шыға жөнелдім. Сыртта біраз тұрдым да, нық басып үйге қайта кірдім. Көпшілікке қол қусырып тұрып: «Ассалаумалейкум, аталар!» – деп әр сөзімді қадап-қадап айттым. Бұған, әрине, бәрі күлісіп жатыр. Әйткенмен, мені араз етіп алмау үшін бәрі де бірауыздан: «Уалейкүмсалам!» – десті. Сонан соң әрқайсысы маңдайымнан сипап мақтады. Жақсы сөзге мәз болып мен әкемнің тізесін ала жайғастым. Ол басымнан сипап отырып:

– «Жарайсың, балам! Үйге кіргенде әрқашан үлкендерге сәлем беруді ұмытпа. Әдепті бала сүйтеді», – дейтін».