ШАЛКИІЗ ЖЫРАУ (ШАЛГЕЗ) ТІЛЕНШІҰЛЫ

(1465 ж., Батыс Қазақстан өңірі, Жайықтың шығыс беті – 1560 ж.)

Философиялық афоризмдері:

Жаманнан туған жақсы бар – адам айтса нанғысыз,

Жақсыдан туған жаман бар – бір аяқ асқа алғысыз.

* * *

Жақсының өзі өлсе де – сөзі өлмейді.

* * *

Жақсының жақсылығы сол болар – жаманменен қосылып сөйлемекке ар етер,

Жаманның жамандығы сол болар – сөйлесе бетін қара етер.

* * *

Жез қарғылы құба арлан қорашыл төбет болған күн.

* * *

Тең атаның ұлы едің: дәрежеңді артық етсе – Тәңірі етті.

* * *

Тұсында болған мәртті қорлама – табылмайды керекте.

* * *

Бар күшіңді сынамай – балуандармен күреспе.

* * *

Жоғары қарап оқ атпа – жақын түсер қасыңа.

* * *

Жақсы да келер бұл көпке, жаман да келер бұл көпке.

* * *

Саған дұшпан – маған жау.

* * *

Шағырмақ бұлт жай тастар,

Әділ жігіт – ел бастар.

* * *

Шешенжігіт – жол бастар,

Батыр жігіт – қол бастар.

* * *

Айдын сулар, аймақ көл – тасыса дөңбек келтірер,

Көп өтірік, жаман сөз – басыңа бәле келтірер.

* * *

Жаманға беліңді шешіп иланба – илантып тұрып өлтірер.

* * *

Теңеу: ертеңнен салса – кешке озған, ылдидан салса – төске озған.

* * *

Алға сап жауап бермеңіз – арғы түбін ойламай.

* * *

Теңеу: боз үстінде от жағып, бұзбай бұлан пісірген мен иемнің бөрілі ала тасы едім, жау көрген күн – жүрегінің басы едім, көз үстінде қасы едім.

* * *

Жүк тиесең – кетерсің, ниет етсең – жетерсің.

* * *

Асқардан биік тау болмас – басына балапан ұшып қона алмас,

Бүркіттен қыран құс болмас – бауыры жайылмай бөрі алмас.

* * *

Жүйрікпін деп жалданба – жолығарсың арланға.

* * *

Еріккенде қызыл тілін тыймаған бір пәлеге жолығар.

* * *

Жағаңа дұшпан қолы тимеске – артыңда туысқанның көбі игі.

* * *

Арғымақ атқа көп міндім – садаға кетсін буданнан,

Азаматқа көп ердім – садаға кетсін туғаннан.

* * *

Жайыңды білмес қарындас – өзі дұшпан, өзі қас.

* * *

Атаның ұлы жақсыға – малыңды бер де, басың қос: бір күні болар керегі.

* * *

Күле кіріп, күңіреніп шыққан достан сақтасын.

* * *

Есендікте – малыңды бер де батыр жи, басыңа қиын-қыстау іс түссе – дұшпанның қолы жете алмас.

* * *

Жалаңаш барып жауға ти – Тәңірі өзі біледі ажалымыз қайдан дүр!

* * *

Ақылсыз достан ақылды дұшпан артық.

* * *

Жаманға сырыңды қосып сөз айтпа.

* * *

Жаманның жалаңдаған тілі жау.

* * *

Бір жақсымен дос болсаң – азбас-тозбас мүлкі етер,

Бір жаманмен дос болсаң – бар ғаламға күлкі етер.

* * *

Жаман туған бар болса, жақсы жолдас зар болса – жазаны сонда көрерсің.

* * *

Түлкідей құйрық тастаған жаман тағылық жетер басыңа-ай.

* * *

Тәңірі өзі білмесе – «менмен»-сіп жүрген ер жігіт кісіден тартып ала алмас.

баспаға әзірлеген                                           

Бегімхан  Ибрагим (КЕРІМХАНҰЛЫ) >>

Ақсу қаласының Абай атындағы ЖОББ мектептің қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі

Павлодар облысы

Қазақстан Журналистер Одағының мүшесі