ДАНТЬЕ АЛИГЬЕРИ (ДУРАНТЕ ДЕЛЬИ АЛИГЬЕРИ)

(26 маусым 1265 ж., Флоренция – 13 қыркүйек 1321 ж., Равенна)

Итальяндық ақын, итальяндық әдеби тілдің негізін қалаушылардың бірі.

«Комедияны» құрастырушы. Орағасырдың соңғы және сонымен бірге Жаңа заманның бірінші ақыны.

 

Философиялық шығармалары:

Дантьенің ұлы шығармасына тәнті болған ұрпағы кейіннен оны (XVI ғ.) «Құдіретті комедия» («Тамұқ», «Күнәдан тазару», «Ұжмақ» - деген 3 бөлімнен тұрады) деп атады. Ол (1307-1321) кейіннен әлемге әйгілі шығарма болды. Онда ортағасырға тән сюжетті алып, өзінің қуатты көркемдік қиялымен оқырманды тамұқтан, күнәдан тазаруына жол ашады және ұжмақтан өткізеді. Аңқау кейбір замандастары ол «о дүниеде болып келген-мыс» деп ұққан. Тамұққа, терең жер астына күнәһар адамдар, кісі өлтіргендер, өзіне қол салғандар түседі де, мәңгілік рухани және дене азабын тартады. Күнәдан тазару жолына түскендер тауға шығып, күнәдан тазарған соң, ұжмаққа кіреді. Күнәдан тазарып, ұжмаққа барғанша көп азапты жолдардан өтеді. Ал ұжмаққа кіргендер өмірін мәңгі-бақи рахатта өткізеді.

 

Философиялық көзқарастары:

Біріншіден – христиандықты дәріптеді, бірақ оның қайшылықтары мен догматтарын астарлап сынға алды;

Екіншіден – адамды мадақтады;

Үшіншіден – адамды Құдай жаратты дегеннен алшақ тұрды;

Төртіншіден – адамды Құдайлық және табиғи бастамалардың гармониялық үйлесімділігі деп ұғынды;

Бесіншіден – адамның бақытты болашағына сенді, адам табиғатының ізгіліктігін дәріптеді.