САРАНЖАП

Бірде күйші Құрманғазы жаламен түрмеге түсіп, ұзақ жылға сотталатындай халде болады. Үкімін Астрахан түрмесінде күтіп жатса керек.

Күндердің бір күнінде жанына бір адамды алып келеді. Түр-сұлбасына қараса нағыз батыр екені көрініп-ақ тұр. Таныса келе батырдың есімі Саранжап екенін біледі. Қалмақтың батыры – Саранжап. Шүйіркелесе тіл табысып, мына жерден қашып шығу амалын қарастырады. Ебін тауып, бір қараңғы түнде түрмеден бой тасалайды.

Екеуі бірнеше күн жүріп бір үйге келеді. Бұл Астраханнан шамамен 50 шақырым жердегі ауыл. Үйге жақындай бере, орта жастағы ер адамды көреді. Үшеуі бірін-біріне қарап тұрып, үй иесі сөз бастайды. «Ассалаумағалейкүм. Құдайы қонақ екенсіздер, төрлетіңіздер», – деп үйге кіргізеді. Шай ішіп, ет желінгеннен кейін үй иесі:

– Қонақтарымызға анау тұрған домбыраны беріп жіберші, – деп әйеліне нұсқайды. – Ағасы, мен сізді танып отырмын. Осыдан бірнеше жыл бұрын пәленбай жерде күй тартқаныңызды көріп таңғалғанмын. Содан бері Құрманғазы күйшіні қайдан іздесем екен деп жүр едім. Құдайдың өзі айдап келіпті маған. Енді осы үйде алаңсыз жата беріңіздер. Бұл біздің үй, есімім – Ерғали болады, –  дейді үй иесі.

Құрманғазы шәкірті Ерғали Есжановпен осылай танысса керек.

Шамамен у-шу басылғанда, қуғыншылардың ізі көрінбеген соң, әлгі қалмақ батыры Саранжап: «Мен енді үйге қайтайын», – дейді.

Сонда Құрманғазы: «Батырым, сен қалмақ, мен қазақ болсақ та әңгімеміз жарасты. Аталарымыз соғысса да, біз дос болдық. Астраханда түрмеде жалғыз жатқанда өзің келіп, көңілді көтердің. Демеу болдың. Кейін қашып шыққан соң да, бірге қаншама жер жүріп, бір-бірімізге көмектесіп осында келдік. Енді көрісерміз бе, жоқ па кім білсін?.. Мынау саған арналған күйім болсын», – деп күй тартып береді. Ел арасында бұл күй «Саранжап» атанып кетеді.

баспаға әзірлеген

Бегімхан  Ибрагим (КЕРІМХАНҰЛЫ) >>

Ақсу қаласының Абай атындағы ЖОББ мектептің қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі

Павлодар облысы

Қазақстан Журналистер Одағының мүшесі