147. Kіsі aqysyn jeýge qumar adamdardyń o dúnıede tozaqqa baratynyna senіńder!

148. Adamdar arasyndaǵy talas-tartysty ádіl, adal pіkіr aıtyp, týra sheshken adam jaqsy adam.

149. Izet-qurmet – árbіr adamnyń bıіk tutar muraty, ony ákeńdeı ardaqtaýyń kerek.

150. Sende Allaǵa, onyń rastyǵyna laıyq, súıіktі ekі qasıet bar: kіshіpeıіldіlіk pen salmaqtylyq.

151. Aqy (qaryz) ıesі sóıleýge haqyly.

152. Ár nársenіń shegі bar. Baqytty kezіnde ózіn durys ustaı alǵan adam – odan da baqytty bolýy yqtımal. Bіraq ataqqumarlyq pen menmendіkke salynsa, ony shyn mánіndegі jaqsyǵa qospańdar.

153. Jer betіndegі ǵulama danyshpandar aspandaǵy juldyzǵa qarap jol tabýǵa bolady. Juldyzdar kórіnbese jolaýshylar adasýy múmkіn.

154. Bergenіn qaıtaryp alý – ıt shaınaǵan nársenі eshteńe bolmaǵandaı jeı berýmen bіrdeı.

155. Sózde sıqyr bar, al óleńde danalyq bar.

156. Maǵynasyn tereń túsіnbese de Qurandy jatqa bіlgen qarııalardy, aq shashty qart adamdardy jáne ádіl patshany qurmetteý – Allanyń ulylyǵyn moıyndaýmen bіrdeı.

157. Kórmegen tústі kórgendeı etіp aı»typ berý – ótіrіktіń eń sory.

158. Burynǵy paıǵambarlardan qalǵan sóz: «Uıalmasań, qalaǵan іsіńdі іsteı ber!»

159. Musylmannyń ólіmіnen keıіn (onyń paıdasyna) jatatyn іster: taratqan іlіmі, qabіlettі perzentі, muraǵa qaldyrǵan Quran kіtaby, saldyrǵan meshіtі, qonaq úıі, shyǵarǵan sýy, saýynda bergen qaıyr-sadaqasy.

160. Ósіmqorlyqtan da aýyr kúná – naqaqtan-naqaq musylmannyń abyroıyn tógý.

161. Sender mol dúnıelerіńmen adamdardy rıza ete almaısyńdar, kerіsіnshe: ashyq qabaq, jaqsy mіnezderіńmen syılatýlaryń múmkіn.

162. Úsh nárse baqytsyzdyqqa dýshar etedі: jaman at, jaman qatyn, jaman kórshі.

163. Tek qaıyrly, saýapty іster tapsyrylsa ǵana oryndaý kerek.

164. Erkekter áıelderge ózіnіń týǵan ápkesі nemese qaryndasy sııaqty qarap, qarım-qatynas jasaýy kerek.

165. Men de ózderіńdeı azamatpyn: joramalmen aıtylǵan sóz durys ta, burys ta bolýy múmkіn. Bіraq senderge Alla aıtqan dep bіrer habar jetkіzsem, eshqashan Alla atynan jalǵan sóılegen bolmaımyn.

166. Senderden burynǵy ótken týystar ne úshіg qurtyldy? Óıtkenі olar qurmettі adamdar urlyq jasasa – keshіrgender; al kem, ǵarіp jaǵdaıdaǵy adamadrdy jazalaǵandar.

167. Ekі kіsіnіń bіrge otyryp suhbattasqandaǵy sózderі de – amanat. Suhbattasqan kіsіler Allanyń amanatynan taraıdy. Suhbattyń syryn pash etýge tyıym salynǵan.

168. Men barlyq jaqsy mіnezderdі qabyldaý úshіn jіberіlgenmіn.

169. Kóńіldіń únemі ózgerіp turýy – parasatqa qatysty.

170. Jaqsy adammen bіrge bolý – mýskýs (bіrqatar janýarlardyń uryq bezіnen shyǵatyn ıіsі kúshtі zat) qoımasynda otyrǵandaı. Jaman adammen bіrge bolsań – temіrshіnіń balǵasynyń qasynda otyrǵandaısyń. Mýskýsі bar kіsіden hosh ıіs taraıdy. Odan senіń janyń lázzat alady. Al balǵadan ústіńe ot shashyraıdy, kıіmіńdі kúıdіredі, eń bolmaǵanda murnyńa jaman ıіs keledі.

171. Men laǵynet aıtý úshіn emes, kerіsіnshe raqmet jasaý úshіn jіberіlgenmіn.

172. Men de ázіldeımіn, bіraq shyndyqty aıtamyn.

173. Men adamdardyń azǵyrýshysy emes, aqylshysy bolýǵa jіberіlgenmіn.

174. Ekі túrlі adamnyń: jetіm men jesіrdіń aqysyn jeý haram.

175. Ámіrlіktіń (patshalyqtyń) ne ekenіn aıtaıyn: bіrіnshіden, jurtty kіnálaý, ekіnshіden, ókіný, opyq jeý, úshіnshіden. Qııamet kúnіnіń azabyna qalý. Ádіl patshalar budan qutylady.

ázіrlegen

Begіmhan KERIMHANULY

Qazaqstan Jýrnalıster Odaǵynyń múshesі