ШИЗОФРЕНИЯ vs ЖЫН КІРУ

Батыс ғалымдарының еңбектерін қазбаласақ, әу баста ХХ ғасырдың бастапқы кезеңдерінде жалпы психология мен психиатрия ғылымы тура жолға қойыла бастағанда, танымал психиатрлар, психологтар мен психоаналитиктер шизофрения тақырыбы тек медициналық не психиатрлық ғылыммен байланысты емес екенін, оның философиялық (діни) әрі социологиялық жақтарын да талқылаған көрінеді.

«Медицинадағы мағынасыз аутистикалық ойлар және оны бағындыру» атты еңбегінде Томас Блейлер шизофрения жайлы «науқас өзінің фантастикалық ішкі әлемінің болуына байланысты, сыртқы қоғаммен байланысын үзеді» деп түсіндіреді. Айтпақшы, ғылымға «шизофрения» деген терминді енгізген ғалым осы кісі. Блейлер сөзін әрі жалғап: «Шизофреники теряют контакт с действительностью, в легких случаях мало заметно, кое-где, в тяжелых случаях целиком... Они живут в воображаемом мире, полном осуществленных желаний и идей преследования. Донако оба мира предтсавляют для них реальность; иногда они могут сознательно их различать. В других случаях аустис тический мир для них более реален, а другой мир ттолько кажущийся. Реальные люди это «маски», «наскоро сделанные люди».

Психиатр әрі философ Карл Ясперс шизофренияға экзистенциалды (табиғи) талдау жасап, шизофренияның бастапқы кезеңінде адам үшін қандай да бір «метафизикалық әлем» көріне бастайды екен. Ол өзінің «Стриндберг и Ван Гог» атты туындысында былай дейді: «...Демоническое существование, это бытие в ближайшем тоношении к абсолютному, в блаженстве и трепете и, несмотря на это, в вечном беспокойстве, совершенно независимо от нас проявляется, словно бы это демоническое, которое в здоровом человеке приглушено, упорядечено, включено в долгосрочную целенаправленную деятельность, может в начале душевной болезни с огромнейшей силой прорваться на поверхность».

Одан кейінгі ғалымдардан, этнолог әрі психоаналитик Джордж Деверо зерттеу барысында «неге адамдар ғана шизофрениямен ауырады және оқыстан» деген секілді сұрақтың жауаптарын іздестірген. Өзінің «Мен және Эго» атты еңбегінде ол былай деп қорытындылайды: «...Шизофрения является следствием дезориентации в изменяющейся социокультурной среде... Современная цивилизация сама страдает от социополитико-экнонмической формы шизофрении, ложного и нереалистического восприятия коружающего мира. Предтсавление о реальности в этом случае подобно архаическим формама мышления, котрые допускают возможность псевдоориентации в сверхъестественном мире, если ориентация в реальном мире невозможна. Шизофрения это әтнический психоз нашей культуры. По этой причине невозможно определить ни анатомический субстрат шизофрении, ни ее органическую эитологию, ни излечить от нее. Избавиться от шизофрении можно лишь путем культурной революции».

Байқасақ, бұл шизофрения ауруы әлі толық зерттелмеген және талай толықтырулар мен түзетулерді қажет етеді. Ұсынылып отырған нұсқа да материалдық тұрғыда толыққанды зерттеулерді керек етеді және болашақта жасалынады деген ниет бар.

баспаға әзірлеген

Бегімхан  Ибрагим (КЕРІМХАНҰЛЫ) >>

Ақсу қаласының Абай атындағы ЖОББ мектептің қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі

Павлодар облысы

Қазақстан Журналистер Одағының мүшесі