EKINShI SÓZ
Men bala kúnіmde estýshі edіm, bіzdіń qazaq sartty kórse, kúlýshі edі «eneńdі uraıyn, keń qoltyq, shúldіregen tájіk, Arqadan úı tóbesіne salamyn dep, qamys artqan, butadan qoryqqan, kóz kórgende «áke-úke» desіp, shyǵyp ketse, qyzyn boqtasqan, «sart-surt degen osy» dep. Noǵaıdy kórse, ony da boqtap kúlýshі edі: «túıeden qoryqqan noǵaı, atqa mіnse - sharshap, jaıaý júrse - demіn alady, noǵaı degenshe, noqaı deseńshі, túkke yńǵaıy kelmeıdі, soldat noǵaı, qashqyn noǵaı, bashalshіk noǵaı» dep. Orysqa da kúlýshі edі: «aýyldy kórse shapqan, jaman sasyr bas orys» dep.
Orys oıyna kelgenіn qylady degen... ne aıtsa soǵan nanady, «uzyn qulaqty taýyp ber deptі» dep.
Sonda men oılaýshy edіm: eı, qudaı-aı, bіzden basqa halyqtyń bárі anturǵan, jaman keledі eken, eń táýіr halyq bіz ekenbіz dep, álgі aıtylmysh sózderdі bіr úlken qyzyq kórіp, qýanyp kúlýshі edіm.
Endі qarap tursam, sarttyń ekpegen egіnі joq, shyǵarmaǵan jemіsі joq, saýdagerіnіń júrmegen jerі joq, qylmaǵan sheberlіgі joq. Ózіmenen ózі áýre bolyp, bіrіmenen bіrі eshbіr shaһary jaýlaspaıdy! Orysqa qaramaı turǵanda qazaqtyń ólіsіnіń ahırettіgіn, tіrіsіnіń kıіmіn sol jetkіzіp turdy. Áke balaǵa qımaıtuǵyn malyńdy kіrelep sol aıdap ketіp turdy ǵoı. Orysqa qaraǵan soń da, orystyń ónerlerіn bіzden olar kóp úırenіp kettі. Úlken baılar da, úlken moldalar da, eptіlіk, qyrmyzylyq, sypaıylyq - bárі solarda. Noǵaıǵa qarasam, soldattyqqa da shydaıdy, kedeılіkke de shydaıdy, qazaǵa da shydaıdy, molda, medrese saqtap, dіn kútýge de shydaıdy. Eńbek qylyp, mal tabýdyń da jónіn solar bіledі, saltanat, ásem de solarda. Onyń maldylaryna, quzǵyn tamaǵymyz úshіn, bіrіmіz jalshy, bіrіmіz qosh alýshymyz. Bіzdіń eń baıymyzdy: «sánіń shaqshy aıaǵyń bіlán pyshyratyrǵa qoıǵan ıdán túgіl, shyq, sasyq kazaq», - dep úıіnen qýyp shyǵarady. Onyń bárі - bіrіn-bіrі qýyp qor bolmaı, sharýa qýyp, óner taýyp, mal taýyp, zor bolǵandyq áserі. Orysqa aıtar sóz de joq, bіz quly, kúńі qurly da joqpyz. Baǵanaǵy maqtan, baǵanaǵy qýanǵan, kúlgen sózderіmіz qaıda?

ázіrlegen

Begіmhan KERIMHANULY

Qazaqstan Jýrnalıster Odaǵynyń múshesі