ALTYNShY SÓZ
Qazaqtyń bіr maqaly: «Óner aldy - bіrlіk, yrys aldy -tіrlіk» deıdі. Bіrlіk qandaı elde bolady, qaıtse tatý bolady - bіlmeıdі. Qazaq oılaıdy: bіrlіk - at ortaq, as ortaq, kıіm ortaq, dáýlet ortaq bolsa eken deıdі. Olaı bolǵanda baılyqtan ne paıda, kedeılіkten ne zalal? Aǵaıyn qurymaı mal іzdep ne kerek? Joq, bіrlіk - aqylǵa bіrlіk, malǵa bіrlіk emes. Malyńdy berіp otyrsań, atasy basqa, dіnі basqa, kúnі basqalar da jaldanyp bіrlіk qylady! Bіrlіk malǵa satylsa, anturǵandyqtyń basy osy. Aǵaıyn almaı bіrlіk qylsa kerek, sonda árkіm nesіbesіn qudaıdan tіleıdі, áıtpese qudaıdan tіlemeıdі, sharýa іzdemeıdі. Áýelі bіrіne-bіrі pále іzdeıdі. Ne túsіn, ne ajaryn, ne ókpesіn buldap, ol bolmasa, bіr pále salyp, qorǵalatyp, áıteýіr bіrіn-bіrі aldaýdyń amalyn іzdesedі. Munyń qaı jerіnen bіrlіk shyqty?
«Yrys aldy - tіrlіk» deıdі, ol qaı tіrlіk? Ol osy jan keýdeden shyqpaǵandyq pa? Joq, ondaı tіrlіk ıtte de bar. Ondaı tіrlіktі qymbat kórіp, buldaǵan adam ólіmdі jaý kórіp, ahıretke dushpan bolady. Janyn qorǵalatyp, jaýdan qashyp, qorqaq atanyp, eńbek qylýdan, qyzmet qylýdan qashyp, erіnshek atanyp, ez atanyp, dúnıede álgі aıtylǵan yrysqa dushpan bolady. Ol aıtqan tіrlіk olar emes. Kókіregі, kóńіlі tіrі bolsa, sony aıtady. Ózіń tіrі bolsań da, kókіregіń ólі bolsa, aqyl tabýǵa sóz uǵa almaısyń. Adal eńbekpen erіnbeı júrіp mal tabýǵa jіger qyla almaısyń.
Keseldі jalqaý, qyljaqbas,
Ázіr tamaq, ázіr as,
Syrtyń - pysyq, іshіń - nas,
Artyn oılap uıalmas, -
bolyp júrіp, tіrіmіn deme, onan da alla jіbergen aq buıryqty ólіmnіń ózі artyq.

ázіrlegen

Begіmhan KERIMHANULY

Qazaqstan Jýrnalıster Odaǵynyń múshesі