Адам мүмкін еместерге қалай қарсы тұрады?

Инженерлік өнер бұрын мүмкін емес деп саналған жобаларды жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Заманауи технологиялар күн сайын мүмкіндік шекараларын кеңейтуде.

Инженерлік ойдың таңғажайып жетістіктері:

 Бурдж-Халифа - 828 метрлік зәулім үй шөл гүліне ұқсайтын ерекше пішінінің арқасында дауыл желдеріне төтеп береді. Бетонды 600 метрден астам биіктікке көтерді — бұл құрылыстағы абсолютті рекорд.

Ла-Манш астындағы туннель - 50 километрлік су асты жолы Ұлыбританияны құрлықтық Еуропамен байланыстырады. Инженерлер екі жақтан бір уақытта бұрғылап, небәрі 35 см қателікпен кездесті!

Ұлы қазақстандық жоба - "Сарыарқа" газ құбыры (1061 км) күрделі климаттық жағдайларда рекордтық мерзімде салынып, биіктік айырмашылықтары мен су кедергілерін еңсеріп, елордамыз бен солтүстік аймақтарды газбен қамтамасыз етті.

Болашақ әлдеқашан жобалануда:

Қазақстан инженерлері халықаралық ITER термоядролық реакторын — адамзаттың энергетикалық мәселелерін ғасырлар бойы шеше алатын жобаны әзірлеуге қатысуда.

Қызықты факт: Каспий арқылы көпір салу үшін 300 км-ден астам құрылыс қажет болар еді, бұл оны теориялық тұрғыдан мүмкін, бірақ экономикалық тұрғыдан тиімсіз етеді. Оның орнына инженерлер туннельдер жүйесін құруды ұсынады.

* * *

ҒЫЛЫМ ТУРАЛЫ СҰРАҚТАРЫҢЫЗҒА ЖАУАП БЕРЕМІЗ

Сұрақ: Неліктен аспан көк, ал күн батуы қызыл?

Жауап: Ауа молекулалары қызыл жарыққа қарағанда көк жарықты жақсырақ шашыратады (Рэлей құбылысы). Күндіз біз шашыраған көк түсті көреміз. Күн батқанда күн сәулелері атмосфера қалыңдығынан бұрышпен өтеді, көк түс толығымен шашырап, қызыл түс көзімізге жетеді.

Сұрақ: Адам миының 100% пайдалана ала ма?

Жауап: Біз миымыздың тек 10% ғана пайдаланамыз деген аңыз – жалған. Мидың әртүрлі бөліктері әр уақытта белсенді, бірақ күн бойы біз 100% пайдаланамыз. Тіпті ұйықтағанда да ми ақпаратты өңдеп, қалпына келтіріп, қарқынды жұмыс істейді.

Сұрақ: Түйелер өркештерінде су сақтайды деген рас па?

Жауап: Жоқ, түйенің өркешінде су емес, май бар. Май ыдырағанда метаболикалық су түзіледі, бұл түйелерге шөлде өмір сүруге мүмкіндік береді. Бір өркешті түйелер (дромедарлар) ыстық шөлге бейімделген, ал Қазақстанда кең таралған қос өркешті түйелер (бактриандар) күрт континентальды климатқа бейімделген.

➡️ Аңызды жоққа шығарамыз: "Ұлы Қытай қорғанын ғарыштан қарусыз көзбен көруге болады"

Шындығында, ХҒС станциясынан (биіктігі 400 км) қорған оптикалық құралдарсыз іс жүзінде көрінбейді. Тек үлкен қалалар, жолдар және кейбір табиғи нысандар көрінеді. Ай орбитасынан (384 000 км) тіпті құрлықтарды әрең ажыратуға болады.

Қызықты факт: Қазақстанда ғылыми "жұмбақтар" бар - мысалы, жерсерік суреттері арқылы табылған Торғай геоглифтері (https://www.youtube.com/watch?v=dZshkdUf88o ). Жасы 8000 жылдан асатын жердегі бұл алып фигуралар әлі күнге дейін археологтар зерттеуде.

баспаға әзірлеп, жиған-терген

Бегімхан  Ибрагим (КЕРІМХАНҰЛЫ) >>

Ақсу қаласының Абай атындағы ЖОББ мектептің қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі

Павлодар облысы

Қазақстан Журналистер Одағының мүшесі