ҒАРЫШТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР БІЗДІҢ КҮНДЕЛІКТІ ӨМІРІМІЗДІ ҚАЛАЙ ӨЗГЕРТУДЕ

Қалтаңыздағы ғарыш: біз күн сайын қолданатын технологиялар

Соңғы рет қашан ғарыш саласынан келген технологияны қолдандыңыз? Бәлкім, бірнеше секунд бұрын!

Біздің өміріміздің бөлігіне айналған ғарыштық технологиялар:

• GPS және ГЛОНАСС - осы жүйелердің арқасында Яндекс.Такси, Google map және басқа да навигациялық қызметтер жұмыс істейді. Қазақстанда KazSat жоғары дәлдікті спутниктік навигация жүйесі белсенді дамуда. Қазіргі смартфондарда орналасқан жерді анықтау дәлдігі 1-2 метрге жетеді!

• Күн панельдері - бастапқыда спутниктерді қуаттандыруға арналған, қазір Қазақстанда "жасыл" энергетиканы дамыту үшін белсенді қолданылуда. 2030 жылға қарай жаңартылатын энергия көздерінің үлесін жалпы өндірістің 15%-ына дейін жеткізу жоспарлануда.

• Смартфон камералары - телефондарыңыздың камераларында қолданылатын CMOS-сенсорлары технологиясы NASA-мен шағын ғарыштық камералар үшін әзірленген.

• Сымсыз құлаққаптар мен құралдар - сымсыз бұрғылар ғарышкерлердің ғарышта жұмыс істеуі үшін жасалған. Енді бұл технология әркімге қолжетімді.

• Су тазарту жүйелері - ХҒС үшін әзірленген, қазір Қазақстанның таза суға қол жетімділігі шектеулі шалғай аудандарында қолданылады.

• Спутниктік теледидар және интернет - Starlink жобасы Қазақстанда қызметтерді тестілік ұсынуды бастады, тіпті ең шалғай ауылдарда да интернет ұсынатын болады.

Экологияны қорғайтын ғарыштық технологиялар:

Жерді қашықтықтан зондтау спутниктері Қазақстанға су ресурстарының жағдайын бақылауға, орман өрттері мен заңсыз ағаш кесуді қадағалауға, өнімділікті болжауға және жерді пайдалану тиімділігін бағалауға көмектеседі.

Жақын болашақ:

• Спутниктік байланысқа негізделген заттар интернеті

• Шалғай аймақтар үшін спутниктік технологияларды қолданатын телемедицина

• Ғарыштық түсірілім негізіндегі дәлме-дәл егіншілік жүйелері

• Экстремалды туризм үшін жеке спутниктік трекерлер

Қызықты дерек:

Қазақстандық ғалымдар ғарыштық технологияларды әзірлеуге қатысады. Мысалы, біздің мамандар ғарыштық радиациядан қорғауға арналған бірегей материалдарды жасайды, содан кейін олар азаматтық мақсаттарда қолданылады.

* * *

ЖИ: аңыздарды жоққа шығарып, шындықты білеміз

Жасанды интеллект - бәрі айтатын, бірақ көп адам шын мәнінде не екенін түсінбейтін технология.

Білуге тиісті:

• ЖИ санасы жоқ. Қазіргі жүйелер - бұл ойлайтын жаратылыс емес, деректердегі заңдылықтарды талдайтын күрделі статистикалық модельдер.

• Қазақстан ЖИ-ді белсенді түрде енгізуде. 2022 жылы Астана мен Алматыда көлік пен қауіпсіздікті басқару үшін ЖИ қолданатын "Ақылды қалалар" жобалары іске қосылды.

• Бүгінгі күнгі нақты қолданыстар: қазақ тіліндегі сөйлеуді тану, медициналық суреттерді 95% дәлдікпен талдау, спутник деректері бойынша өнімділікті болжау.

Болашақ қазірдің өзінде келді:

2025 жылға қарай Қазақстандағы ЖИ нарығы $4 млрд-тан асады. Технологиялар банк секторына, медицинаға және мемлекеттік басқаруға енгізілуде.

Қызықты факт: Сіздің смартфоныңыздағы бетті танитын компьютер 1960 жылдары футбол алаңының ауданын алып, шағын қаланың энергиясын тұтынар еді.

баспаға әзірлеп, жиған-терген

Бегімхан  Ибрагим (КЕРІМХАНҰЛЫ) >>

Ақсу қаласының Абай атындағы ЖОББ мектептің қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі

Павлодар облысы

Қазақстан Журналистер Одағының мүшесі