ҚАЗАҚТЫҢ ЫРЫМ мен ТЫЙЫМ ТЫЛСЫМДАРЫНЫҢ ӨМІРДЕ ӨЗ ОРЫНДАРЫ БАР

Ата-бабалардан қалған төмендегідей амалдарды істеу күнә болғандықтан, олардан әркімнің де сақтануын талап етіп отырған. Олардың бастылары:

Құбылаға қарап дәрет сындыру;

жол үстінде тұрып дәрет сындыру,

жолға, көшеге күл-қоқыс пен кір суын төгу,

сақал-мұртты уақтылы түземеу;

үй ішінде ит ұстау;

жас төлді анасынан бөліп сату не ажыратып сою,

бейітке төбесі жабық қорған жасау,

нанды беталды ысырап ету, жерге тастау;

нан қоқымын көріп тұрып басу;

сүтті жерге төгу;

торғай балапанын азаптау, өлтіру;

өзін жоғары санау т.б. осы сияқтылар.

* * *

Қазақтың жазылмаған дала заңы бойынша жасөспірімдерге әбден құлаққа сіңісті болып, қалыптасып қалған мына төмендегі әрекеттерге тыйым салынған:

Орынсыз ұрынуға,

Ұрлық-қарлыққа;

Ішімдік ішуге, шылым шегіп, насыбай атуға;

Көрпенің аяғын тұйықтауға;

Қазанды төңкеруге,

Суды сапыруға;

Үйде және қараңғыда тырнақ алуға;

Бас киімді басуға;

Арқанды, көсеуді, балтаны, аттың жүгенін аттауға;

Бүйірі мен жағын таянуға;

Талтайып отыруға;

Кісіге қарап керіліп, ауызды ашып есінеуге;

Кісінің үстінен аттап кетуге;

Қызыл іңірде жатуға;

Түске дейін ұйықтауға;

Жарыса сөйлеуге;

Ұрыс-керіске;

Қараулық жасап, ысырапқа жол беруге;

Рақымсыздық пен қатыгездікке;

Жетім-жесірдің ақысын жеуге;

Әдепсіз сөйлеуге,

Кісіні қорлап, жәбірлеуге;

Даладағы итке ожаумен апарып ас құюға;

Киімді теріс айналдырып тастауға;

Бейітті саусағыңмен шошайтып көрсетуге;

Тәкаппарлық пен сайқымазақ жасауға;

Айғай-сүреңге;

Қызғаншақтық пен күншілдікке;

баспаға әзірлеген

Бегімхан  Ибрагим (КЕРІМХАНҰЛЫ) >>

Ақсу қаласының Абай атындағы ЖОББ мектептің қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі

Павлодар облысы

Қазақстан Журналистер Одағының мүшесі