* * *

Кәсіпкер болу - өмір жолын түбегейлі өзгерту. Бұл жол сізге ғана емес, сонымен қатар отбасыңызға да өзгеріс әкеледі. Кәсіп кішігірім қаржылық тәуекелдермен, жұмысты жандандырумен, жиі реттелмейтін жұмыс кестелерімен және басқа қиындықтармен байланысты. Көп еңбектенуді талап ететін кәсіп жолын қалай бастауға болады?

Бизнес идея

Бастапқы кезеңде кәсіпкерлік қызметтің бағытын анықтау, болашақ табысыңызға тікелей байланысты болатын ең маңызды қадамдардың бірі. Бірден сәтсіздікке ұшырайтын сәтсіз идеяларға бой алдырған кезде, сарапшылар қарапайым формуланы қолдануды ұсынады. Ол екі бөлімнен тұрады:

* Бастап отырған кәсібіңіз қоғамға пайдалы болуы керек. Сондықтан, бастамас бұрын сіздің әлеуетті тұтынушыларыңыз сіз не істегіңіз келетінін түсіну қажет. Идеяны сипаттау қажет. Алынған фразаның семантикалық және эмоционалдық жүктемесі бизнес туралы толық ақпарат береді.

Тәжірибеден сабақ алу

Таңдалған бағыт туралы ақпарат жинағы тек теориямен шектеліп қалмауы керек. Бизнесте көптеген «тұзақтар» бар және бұл нюанстар тәжірибелі, белсенді кәсіпкерлерге ғана белгілі. Кәсіпкерлік барлығы білетіндей тұрақсыз жұмыс, көп нәрсе ішкі түйсікке байланысты шешіледі. Әрине, мұндай жағдайда тәжірибе құнды. Кейбір керекті мәліметтерді сіз ешқашан кітаптардан таба алмайсыз, сондықтан тәжірибелі бизнесменнен алынған ақпарат тәуелсіз жұмыс істеу барысында үлкен қателіктерден аулақ болуға көмектеседі.

* Өз бизнесін қалай бастауға болатыны жайлы сіздің алдыңызда миллиондаған кәсіпкерлер ойлаған. Демек, бұл бірыңғай тегіс жол емес. Қолданыстағы нарық ойыншыларының тәжірибесін зерттеңіз: олар бизнеске қалай келді, ұйымды қалай құрды, қандай қиындықтарға тап болды.

Нарықты зерттеу

Егер басқа кәсіпкерлердің тәжірибесімен танысу қиын болса, онда жоспарланған қызметтің жұмыс өрісін зерттеу әлдеқайда қиын. Нарық көп қырлы. Ірі компаниялар өздерінің ағымдағы жағдайын мұқият талдау үшін көп ақша жұмсайтыны кездейсоқ емес. Мысалы, тұтынушыларға шынымен не қажет екенін, қандай немесе қандай да бір өнім / қызметті қалай алғысы келетінін түсінуіңіз керек. Сондай-ақ, техникалық мәселелер бар: бизнестің қолайлы орналасуын таңдау және жалға алу үшін қажетті үй-жайларды іздестіру. Мәселен, шағын бизнесті қайда бастау керектігін шешкен кезде, нарықтық зерттеулер көп уақытты қажет ететін сатылардың бірі екенін түсіну маңызды. Жаңадан шыққан кәсіпкердің мүмкіндіктерін ескере отырып, мұндай зерттеулерге маркетингтік компанияларды төлеуге қосымша ақшасы жоқ екенін болжау қиын емес. Осылайша, осы мәселені шешу үшін, екі жақты біріктірудің екі жолы бар:

* Талдауды өз бетімен жасауға болады (аз көлемде болса да).

* Осы саладағы журналистік материалдарды зерттеу.

Бизнес-жоспар

Жоспарлау бизнесті жүргізудің маңызды бөлігі болып табылады. Іс-әрекеттер жоспарын жасамағандар барлық ықтимал қауіптерді есептемегендер, яғни олар компассыз ұзақ сапарға шыққан жолаушылар сияқты. Бизнес-жоспар — өз бизнесін қай жерде бастау керектігін шешетін адамның бірқатар тапсырмаларының соңғы теориялық кезеңі. Бұдан кейін ғана біз айтып отырған практикалық қадамдар. Ал әзірше біз жоспар жасаймыз. Тәжірибелі кәсіпкерлер оны мүмкіндігінше егжей-тегжейлі дәлелдеуге кеңес береді, өйткені:

* бастапқы шығындарды жазу жеткіліксіз. Мүмкіндігінше, бизнестің ілгерілеуін алдағы 6-12 айға есептеу қажет. Бұл бизнестің динамикадағы болжалды дамуын көрсетеді.

* Нашар ойластырылған бизнес-жоспар сізді құодымға апаруы мүмкін.

Жарнама

Жеке кәсібіңізді ашып қана қою жеткіліксіз. Себебі, сіз кәсібіңізді тек өзіңіз үшін ғана істеп отырған жоқсыз. Егер сіз бизнесіңіз жайлы ақпаратты және өнім (өнімнің / қызметтің) туралы ешкім білмейді. Сонымен қатар, бүгінгі таңда іс жүзінде әрбір салада ақпарат, соның ішінде қызу бәсекелестік бар. Сіз сапалы түрде клиентті шағын бизнес туралы ақпаратпен таныстыра аласыз, яни іс жүзінде барлық бизнестің басталуына байланысты. Әрине, кәсіби жарнама қымбат.

* * *

Ұлы Жібек жолы - адамзат өркениеті жасағын тарихи ескерткіштердің бірі. Бұл жол біздің дәуірімізден бұрынғы II ғасырдан басталған. Еуропа мен Азияның-Батыс пен Шығыстың арасын жалғастырған көпір болған. Оның Қазақстан жерін кесіп өтетін тұсында, VI ғасырдан бастап екі бағыт: Сырдария және Тянь-Шань жолдары бағыттары кең өріс алды. Бірінші жол Қытайдан басталып, Шығыс Түркістан Қашқар арқылы Жетісуға, содан Сырдарияны жағалап, Арал маңынан әрі қарай Батыс елдеріне өткен.

Біздің заманымызға дейінгі І-мыңжылдықтың орта кезінде Қара теңіз өңірінен Дон бойына, содан Онтүстік Орал өңіріндегі савроматтарға, Ертіске, одан әрі созылып Алтайға, жоғарғы Ертіс пен Зайсан көлі алқабын мекендеген агрипейлер еліне кететін Дала жолы қалыптасты. Осынау жолмен жібек, ұлпандар мен терілер, иран кілемдері, асыл металдардан жасалған бұйымдар сауда арқылы таратылып жататын.

Қымбат бағалы жібек түрлерін таратуға сақтар мен скифтердің көшпелі тайпалары да қатысқан. Осылардың дәнекерлік демеуі арқасында сол кез үшін таңсық болған бұл тауар Орта Азия мен Орта теңіз аймағына дейін жеткен. Б. з. дейінгі II ғ. орта шенінде Жібек жолы елшіліктік және сауда-саттықтың тұрақты желісі ретінде қызмет атқара бастайды.

Б. з. II—V ғғ. Шығыстан жүре бастасақ, Жібек жолы Қытайдың ежелгі астанасы Чаньаннан шығып, Ланчжоу маңындағы Хуанхэ өткеліне баратын. Одан әрі Нань-Шаннің солтүстік сілемдерімен жүре отырып, Ұлы Қытай қамалының батыс шетінен, Яшма қақпасының шебінен барып шығады. Осы арадан жол екіге бөлініп, Такла-Макан шөлін солтүстік жағынан айналып өтетін.

Терістік жолы Хами, Тұрфан, Шихо көгал аймақтары арқылы Іле алқабына жететін орталығы жол Чаоннан Қарашарға, Ақсуға, сосын Бедел асуы арқылы Ыссық көлдің оңтүстік жағалауына шығып, Дунхуан, Хотан, Яркенд, Бактрияларды басып өтіп, Үндістан Үндістан мен Орта теңіз аймағына қарай шырқап кететін. Бұл Оңтүстік жолы деп аталатын. Ал, Солтүстік жолы Қашғардан Ферғанаға, одан әрі Самарқанд, Бұқар, Мерв арқылы Хамаданға, Сирияға баратын.

XI—ХІІ ғғ. Қытайдан шығып, Жетісу мен Оңтүстік Қазақстан арқылы Батысқа қарай өтетін жол бәрінен де жанданып кетеді. Жолдың бұлай ауытқуын бірнеше себептермен түсіндіруге болады. Біріншіден, Жетісуда Орта Азиямен жүретін сауда жолдарын бақылайтын Түрік қағандарының ордалары болатын. Екіншіден, Ферғана арқылы жүретін жол VII ғ. ішкі қырқыс салдарынан қауіпті болып қалған еді. Үшіншіден, аса бай түрік қағандары мен олардың айналасындағы кісілер, теңіздің арғы бетінен келген тауарларды аса көп тұтынатындар қатарынан саналатын.

VII—XIV ғғ. елшілік және сауда керуендерінің дені Жібек жолымен жүретін. Сан ғасырлар бойы жол тынымсыз өзгеріп отырған, оның бір учаскелері айрықша маңыз алып, көркейіп жатса, екінші бір учаскелері жабылып, ондағы қалалар мен сауда бекеттрі қаңырап бос қалған

баспаға әзірлеген

Бегімхан Ибрагим (КЕРІМХАНҰЛЫ) >>

Ақсу қаласының Абай атындағы ЖОББ мектептің қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі

Павлодар облысы

Қазақстан Журналистер Одағының мүшесі