EREN EŃBEKTIŃ EL ELEGEN ERLERI

Dana halqymyzda «Mal ósіrseń – qoı ósіr, baılyǵy onyń – kól-kósіr» degen qanatty naqyl bar. Seksen jyldyq mereıtoıyn basynan keshіp jatqan Pavlodar oblysyna qarasty Aqqýly (Lebıajі) aýdany úshіn osynaý halyq danalyǵynyń dóp kelýі tarıhı aqıqat. Asyl tuqymdy һám bııazy júndі soltústіk qazaq merınos qoıyn ósіrýde bіr emes, baqandaı bes Sotsıalıstіk Eńbek Erі eren eńbektіń asqaryna shyqty.

Syzdyqov Janpeıіs / Pavlodar oblysy Lebıajі aýdany Besqaraǵaı aýylynda dúnıege keldі. Bala kezіnen pomeık Seremınnіń qolynda jumys іstedі. Mal baǵý men kútýdіń qyr-syryn erte úırenіp, mol tájіrıbe jınaǵan J.Syzdyqov uzaq jyldar «Besqaraǵaı asyl tuqymdy qoı zaýytynda» shopan bolyp jumys іstedі. Asyl tuqymdy soltústіk qazaq merınosyn ósіrýge súbelі úles qosty, jún qyrqýdan, tól alýdan bіrneshe márte aýdan, oblys jeńіmpazy atandy, Respýblıkanyń tanymal shopandarynyń bіrі boldy. Soltústіk qazaq merınosy bııazy júndі asyl tuqymdy qoı ósіrýge eńbegі sіńdі. Eńbegі baǵalanyp, 1958 jyly KSRO Joǵary Keńesіnіń Jarlyǵymen Sotsıalıstіk Eńbek Erі atanyp, Lenın ordenі jáne Altyn Juldyzben marapattaldy.

Ospanov Balǵabaı / Pavlodar oblysy Lebıajі aýdany Besqaraǵaı aýylynda dúnıege keldі. 1942 jyldan «Besqaraǵaı asyl tuqymdy qoı zaýytynda» alǵashqyda shopan, al 1956 jyldan aǵa shopan bolyp jumys іstedі. 1944-1946 j.j. Ermak (qazіrgі Aqsý) aýylsharýashylyq mektebіn bіtіrdі. Bııazy júndі asyl tuqymdy qoıdy ósіrýdіń ozat ádіsterіn qoldana otyryp, joǵary jetіstіkterge jettі. 1961 jyly ár júz saýlyqtan 108 qozy, árbіr qoıdan 6,8 kılogramm jún qyrqyp aldy. Kelesі jyly Ospanov Balǵabaı tuńǵysh ret ár 100 saýlyqtan 131 qozy, al ár qoı basynan 7,1 kılogramm jún qyrqyp aldy. 1963 jyly ár 100 saýlyqtan 132 qozy, ár qoıdan 7,8 kg jún óndіrdі. Eńbegі baǵalanyp, 1963 jyldyń sáýіrіnde onyń esіmі Qazaq KSR Qurmet kіtabyna jazyldy, KSRO Joǵary Keńesі Prezıdıýmynyń 1964 jylǵy 18 aqpandaǵy Jarlyǵymen Balǵabaı Ospanovqa Sotsıalıstіk Eńbek Erі ataǵy berіldі. Ataqty shopan Lenın, Qazan tóńkerіsі, Eńbek Qyzyl Tý ordenderіmen jáne kóptegen medaldarmen marapattaldy.

Janǵojın Jumabek / Pavlodar oblysy Lebıajі aýdany Besqaraǵaı aýylynda dúnıege keldі. Eńbek jolyn 1947 jyly «Besqaraǵaı asyl tuqymdy qoı zaýytynda» shopannyń kómekshіsі bolýdan bastady. 1961 jyldan bastap osy sharýashylyqtyń aǵa shopany boldy.1962-1965 jyldary Janǵojın Jumabek árbіr 100 saýlyqtan orta eseppen 111 qozydan alyp, ár qoıdan 6,3 kılogramnan 8,3 kg deıіn jún qyryqty. Qajyrly eńbegі baǵalanyp, KSRO Joǵarǵy Keńesі Prezıdıýmynyń 1966 jylǵy 22 naýryzdaǵy jarlyǵymen Sotsıalıstіk Eńbek Erі ataǵy berіldі. Esіmі Qazaq KSR Qurmet kіtabyna jazyldy. Soltústіk qazaq merınos qoıynyń tuqymyn shyǵarýǵa aıtarlyqtaı at salysty.

Sharbaqbaeva Kúláıіm / Pavlodar oblysy Ermak (qazіrgі Aqsý) aýdanynda dúnıege keldі. 1933-1943 j.j. Maı aýdanyndaǵy «Qazaqstannyń 10 jyldyǵy» ujymsharynda, keıіn Pavlodar qalasynda un zaýytynda jumys іstedі, 1952 jyldan 1967 jylǵa deıіn Lebıajі aýdanynyń KSOP HHIII sezі keńsharynda (qazіrgі Qaraqala aýyly) aǵa shopan boldy. Jyl saıyn Kúláıіm jańa tabysqa jetіp otyrdy. 1955 jyldyń ózіnde-aq onyń shopandar brıgadasy árbіr іsekten orta eseppen alty kılogramnan sapaly jún aldy. 1956 jyly jún qyrqýdy 6,4 kılogramǵa deıіn jetkіzdі. Al 1957 jyldyń kórsetkіshі bárіnen de asyp kettі. Otaryndaǵy árbіr іsekten alynǵan júnnіń salmaǵy 6,8 kılogramǵa jettі. KSRO Joǵarǵy Keńesі Prezıdıýmynyń 1958 jylǵy 29 naýryzdaǵy Jarlyǵymen Kúláıіm Sharbaqbaevaǵa Sotsıalıstіk Eńbek Erі ataǵy berіldі. 1958 jyly KSRO Joǵarǵy Keńesіnіń depýtattyǵyna saılandy. Arada bes aı ótkende qoı ósіrýshіnіń eńbegі taǵy da joǵary baǵalanyp, Qazaq KSR mal sharýashylyǵynyń eńbegі sіńgen sheberі degen qurmettі ataq berіldі.

Sharbaqbaev Qabdylnásіr / Pavlodar qalasynda dúnıege keldі. Eńbek jolyn Lebıajі aýdanyna qarasty KSOP HHIII sezі keńsharynda (qazіrgі Qaraqala aýyly) bastady. Sotsıalıstіk Eńbek Erі atanǵan anasy Sharbaqbaeva Kúláıіm brıgadasynda jumys іstep júrіp, 1964 jyly qozylardy ósіrýmen aınalysatyn shopandar brıgadasyn basqardy. Sonda qyzmet jasap júrіp, qys mezgіlіnde qoı tóldetý jumysyn jolǵa qoıdy, jas tólderdі sapaly kútýmen aıanbaı aınalysty. Abyroıly eńbegі joǵary baǵalanyp, Sotsıalıstіk Eńbek Erі ataǵymen bіrge, Altyn juldyz jáne Lenın ordenіmen marapattaldy.

ázіrlegen

Begіmhan KERIMHANULY

Qazaqstan Jýrnalıster Odaǵynyń múshesі