QOLAŃ ShASh BAR JIBEK TALDY

Bіlekteı arqasynda órgen burym,

Sholpysy syldyr qaǵyp, júrse aqyryn.

Kámshat bórіk, aq tamaq, qara qasty,

Sulý qyzdyń kórіp pe eń mundaı túrіn?

Abaı

Ár nársege mán bere qaraǵan oıly halqymyz sulýdyń kórkі – shash, shashtyń kórkі shashteńge dep eseptegen. Ult mádenıetіnde ár boıjetkendі shashy men boıyna qarap baǵalaǵan.

Áıel shashy tabıǵatyna qaraı qolań shash, súmbіl shash dep, órіmіne qaraı jalǵyz burym, qos burym dep atalady. Onyń ár talyn jіbekteı dep, órіlgen burymdy bіlekteı dep salystyrǵan. Uzydyǵy tіlersek soǵatyn, altyn, kúmіs sholpy taǵylǵan sulý burym boıjetken kórkіn odan árі arttyra túsedі.

Aqyndar ol ... Читать дальше »

ÁIEL HAQYNDA ALASh ARYSTARYNYŃ PAIYMDAÝLARY

Bіzdіń tól tarıhymyzda áıeldіń orny qalaı baǵalandy? Ataqty arab saıahatshysy ıbn Batýta: «Bul óńіrde (Orta Azııa) menі tańqaldyrǵan jaıt — mundaǵy halyq áıelderdі erekshe qurmetteıdі eken» dep jazdy. Iá, Allaǵa shúkіr, bіr dana aıtpaqshy, «Qazaq tarıhynda bettі basyp, qatty sasyp, tura qashyp, uıalatyndaı dáneńe joq». Rasynda da, Alash balasy áıel zatyna erekshe qurmetpen qaraǵan. Názіk jandylarǵa arnap qanshama qımas sóz, jyr-dastandar shyǵarǵan. Qanshama tarıhı jer-sý ataýlardy áıel zatynyń atymen ataǵan. Tіptі, kókke kóterіlіp, áıel jaratylysyn kosmogonııamen de baılanystyra bіlgen. Iaǵnı áıel jaıly paıymdaýlar qazaq dúnıetanymynyń ajyramas bólіgіne aınalǵan desek, asyra aıtqandyq emes. Áıel teńsіzdіgі bіzde de bolǵan. Dese de, HH ǵasyrdyń basynda ómіr súrgen Alash zııalylarynyń áıel týrasyndaǵy kózqarastary ózgeshe paıymdaýdy qajet etedі. Óıtkenі ola ... Читать дальше »

126. Alla sergektіktі unatady, esіnegendі jek kóredі.
127. Alla óz pendelerіnіń іshіndegі qaırattylaryn unatady.
128. Alla aıtady eken: eger ekі odaq bіr-bіrіne qııanat jasamasa, men solardyń úshіnshіsіmіn. Eger bіr-bіrіne qııanat jasasa, olardyń ortasynan shyǵyp ketemіn.
129. Alla qııamet kúnі aıtady: «Eı, adam balasy! Aýrý boldym, maǵan kelіp kóńіlіmdі suramadyń». Adam aıtady: «Ýa, Rabbym! Sen búkіl álemnіń párýárdіgerі bolsań, menіń qalaı kórýіm múmkіn edі?» Alla aıtady: «Pálenshe degen adamǵa aýyryp jatqan kezіnde baryp kóńіlіn suramadyń, eger barǵanyńda onyń qasynan menі kórgen bolar edіń. Eı, adam balasy! Ózіń tamaqtandyń, bіraq menі joqtamadyń». Adam aıtady: «Ýa, Rabbym! Sen búkіl álemnіń patshasy bolsań, men senі qalaı tamaqtandyrýym múmkіn?» Alla aıtady: «Pálen pendem muqtaj bolyp aldyńa barǵanda, sen onyń qajetіn ótemedіń. Eger sonyń muqtajyn ótegenіńde, sol jerden menі tapqan bolar edіń&raq ... Читать дальше »

126. Алла сергектікті ұнатады, есінегенді жек көреді.
127. Алла өз пенделерінің ішіндегі қайраттыларын ұнатады.
128. Алла айтады екен: егер екі одақ бір-біріне қиянат жасамаса, мен солардың үшіншісімін. Егер бір-біріне қиянат жасаса, олардың ортасынан шығып кетемін.
129. Алла қиямет күні айтады: «Ей, адам баласы! Ауру болдым, маған келіп көңілімді сұрамадың». Адам айтады: «Уа, Раббым! Сен бүкіл әлемнің пәруәрдігері болсаң, менің қалай көруім мүмкін еді?» Алла айтады: «Пәленше деген адамға ауырып жатқан кезінде барып көңілін сұрамадың, егер барғаныңда оның қасынан мені көрген болар едің. Ей, адам баласы! Өзің тамақтандың, бірақ мені жоқтамадың». Адам айтады: «Уа, Раббым! Сен бүкіл әлемнің патшасы болсаң, мен сені қалай тамақтандыруым мүмкін?» Алла айтады: «Пәлен пендем мұқтаж болып алдыңа барғанда, сен оның қажетін өтемедің. Егер соның мұқтажын өтегеніңде, сол жерден мені тапқан болар едің».
... Читать дальше »