ШЕБЕРЛЕРДІҢ ҚҰРАЛ-ЖАБДЫҚТАРЫ

• Ара – ағаш, темір кесетін тісті аспап.
• Асқақ темір – бір аяғы ұзын, бір аяғы қысқа циркуль тәрізді өлшеуіш әрі ою салатын құрал.
• Бақауыз – темірді соққанда ұстайтын тіссіз аспап.
• Балға – соғатын, қағатын аспап.
• Бұрғы – ағаш тесетін құрал.
• Біз – етікші құралы.
• Білтегеш – тоқымашының тоқу құралы.
• Жоңғы – ағаш қабығын жонатын құрал.
• Жуалдыз – ине тәріздес құрал.
• Көземел ине – жасуы үлкен ине.
• Иненің жасуы – көзі деген мағынада.
• Инелік – ау тоқитын құрал (ағаш, сүйек).
• Тебен – қалың бұйымдар (текемет, киіз) тігетін үлкен әрі жуан ине.
• Егеу – темір егейтін құрал.
• Мәймөңке – ұшы қисық ине. Терме жібін теретін қайқыбас кішкентай ағаш.
• Сыдырғыш – өрімшінің өрімді тегістейтін құралы (сүйек, қатты ағаш).
• Сабау – жүн сабайтын ұзынша жіңішке ағаш.
• Сояу – талдырма киіздерді жөрмейтін, тігетін иненің бір түрі (сүйек, ағаш).
• Сүргі – терінің көк етін алатын құрал.
• Кескір – темір кесетін құрал.
• Көрік – ұстаның шоқ үрлейтін құралы.
• Кемпірауыз – қышқаштың бір түрі, ұста құралы.
• Қышқаш – өнделетін, істейтін затты тістеп ұстайтын құрал.
• Қайрақ – құралдарды өткірлеу үшін оның жүзін қайрайтын тас.
• Қашау – ағаш оятын құрал (темір).
• Қазиек – соғылатын, қыздыратын темірді ұстайтын тісті құрал.
• Қуысқұлақ – жүзі қуыс ағаш оятын құрал.
• Қалып – етікші құралы, аяқ үлгісі (ағаш).
• Қайшы – мата қиятын тігінші құралы.
• Темір қайшы – қаңылтыр қиятын қайшы.
• Түрпі – ағаш мінін алатын бұдырлы темір құрал.
• Тескіш – темір, қаңылтыр тесетін ұшты құрал.
• Ырғақ – тезден шыққан ағаштарды үлгіге келтіретін қарапайым қалып ретіндегі құрал.
• Қақсал ағаш – әбден кепкен, үй жасауға жарамды ағаш.
• Мор – қақсал ағашты жұмсарту (балқыту) үшін жер үстіне жасалатын пеш.
• Обын – үй ағашын жұмсарту үшін жер астында жасалатын пеш.
• Қоз – ағашты жұмсарту үшін от жағатын орын.
• Үйші – киіз үй жасайтын шебер.
• Тез – мор, обын, қоздан жұмсарып шыққан үй ағашын түзететін немесе иетін үйші құралы.
• Сықаурын – тездегі ағаштың қисығын жамбасқа салып түзететін өте қатты ағаш.
• Талқы – кепкен теріні, көнді, сіріні, ұйысқан жүнді жұмсартатын құрал (ағаштан жасалады).
• Көк – керегені құрайтын таспа (қайыс).
• Үскі – көк өткізу үшін кереге тесетін құрал.
• Дақтау, дембі – шеберлер термині «белгілеу» деген сөз.
• Борлау – түндік, туырлық төзімді, берік болу үшін ақ бормен не күйген сүйекпен қырнайды.
• «Түйе бел» - ши тоқитын құрал. «Ши құрғыш» деп те атайды.
• Үй ағаш – киіз үй үшін дайындаған, кептірген ағаштар.
• Сыздық – керегеге салынатын терең сызықтар.
• Сарнауық – керегеге сызық салатын аспап (темір).
• Ірге киіз – үйдің іргесінен шаң, құм, жел, суық жібермеу үшін тұтылатын киіз.
• Көзеу – шаңырақ қаламдығы тегістеу үшін қызған темірмен күйдіру.
• Уықтың ығуы немесе қыдыруы – уықтың ауытқып кетуін осылай атайды.
• Шалма – уықтың қыдырмауы үшін барлық уықты шалып өтетін терме бау.
• Тістеуік – шеге суыратын құрал (темір).
• Төс – жасалатын, өңдейтін темірді салып таптайтын салмақты, берік темір тұғыр.
• Оймақ – тігіншілердің, етікшілердің саусағына киетін ойық, темір.
• Тері оймақ – теріден жасалған оймақ.
• Қож – ұсталардың көмір салатын қалағы (сүйек).
• Ұршық – жіп иіретін құрал. Құрамы: қаңғалақ (яғни басы), сабы. Сабында бұрмашасы болады.
• Ілдіргі – тоқымашының құралы (ағаш, сүйек, темір).
• Пышақ – кесетін құрал.
• Шот – ағаш шабатын құрал.
• Нәскүрік – ағашты тегістеп жонатын құрал.
• Тігін машинасы – тігіншінің бас құралы.
• Іскенже – темірді қысып тұратын бұрама ауызды құрал.
• Миясар – өнердің (қол өнерінің) бірнеше түрін игерген шебер.
• Ій – иленетін терінің жүнін түсіретін (жидіретін) ащы сұйық.

әзірлеген

Бегімхан КЕРІМХАНҰЛЫ

Қазақстан Журналистер Одағының мүшесі