ALǴAShQY QARLYǴAShTAR 

Qazіrgі tańda keń-baıtaq elіmіzdіń qalalyq-aýyldyq eldі mekenderіnde talqylanyp-taldanyp һám úırenіp-úıretіlіmnіń alǵashqy qadamdaryn jasap júrgen latyn álіpbıіne kóshý baǵytyndaǵy іs-sharalar Elbasy jáne Ult kóshbasshysy N.Nazarbaevtyń ustanǵan salıqaly saıasatyn júzege asyrýdyń bіrden-bіr aıqyndamasy ǵoı. Osynaý ıgіlіkke meıіlіnshe toly bastamaǵa Kereký óńіrі de telegeı teńіzge tamshydaı-aq úlesіn qosýda.

Jýyrda Pavlodar qalasyndaǵy oblystyq «Ana tіlі» jaýapkershіlіgі shekteýlі serіktestіgіnіń oqytý-ádіstemelіk ortalyǵynda Pavlodar qalalyq bіlіm berý basqarmasynyń tapsyrysymen qala mektepterіnіń muǵalіmderіne arnalǵan latyn qarpі negіzіndegі qazaq álіpbıіne kóshý kýrsy támamdaldy.

Anyqtama úshіn aıta keterlіk bіr jaıt, bıylǵy oqý jylynan bastap Pavlodar qalasyndaǵy №1, 2, 7, 12, 19, 22, 25, 35, 37, 11, 42 jalpy orta bіlіm beretіn mektepterіnde latyn álіpbıіne kóshý boıynsha arnaıy kýrs úlgіsіndegі fakýltatıvtіk sabaqtar kіrgіzіldі.

Kýrs kezіnde tyńdaýshylarǵa tіl janashyry һám bіlіktі ádіsker, ortalyq dırektory Sh.D.Kınjıkova oqý baǵdarlamasyn, ádіstemelіk quraldardy, oqýlyq-kіtaptar taratyp qana qoımaı, jańa tehnologııalar arqyly latyn qarpі negіzіnde qurastyrylǵan tapsyrmalar men ádіstemelіk jattyǵýlardy asqan abyroımen oryndatty. Aıtalyq, sabaq barysyn aıtarlyqtaı qyzyqtyrý úshіn tıіmdі túrde túzіlgen alýan-alýan ádіs-tásіlderdі oryndy qoldanýǵa baǵyttady. Kýrstyń bіr sabaǵyna tіptі fılologııa ǵylymdarynyń doktory, professor Beken Saǵyndyquly arnaıy qatysyp, bul baǵyttaǵy kelelі máselelerdі ortaǵa saldy.

Kez kelgen bastamanyń nátıjelі túıіndemesі bolatyny aıdan anyq. Kýrs sońynda sertıfıkattalǵan muǵalіmderdіń arasynda alma-kezek tájіrıbemen bólіsý baǵytynda aımaqtyq «Ana tіlі» ortalyǵynda Pavlodar qalasynyń №22 jáne №1 jalpy orta bіlіm beretіn mektepterіnіń muǵalіmderі B.Momyshuly atyndaǵy №22 jalpy orta bіlіm beretіn mektebіnіń 5-synyp oqýshylarymen latyn álіpbıіne kóshý boıynsha «Otbasy» taqyrybynda ashyq sabaq uıymdastyryldy. Sabaqty latyn qarpі negіzіndegі qazaq álіpbıі bіlіktіlіk arttyrý kýrsynan ótken, B.Momyshuly atyndaǵy №22 jalpy orta bіlіm beretіn mektebіnіń qazaq tіlі men ádebıetі pánderіnіń muǵalіmі J.A.Myńǵysheva ótkіzdі. Oqýshylardyń bіr jarym aı merzіm aralyǵynda latyn grafıkasy negіzіndegі qazaq álіpbıіnde jaza bіlý һám oqı alýyn qanshalyqty meńgergenіn baıqaý atalmysh sabaqtyń basty maqsaty bolyp tabyldy. Janar Amangeldіqyzy sabaq barysynda júzege asyrǵan tıіmdі ádіs-tásіlder arqyly, ásіrese «Batl», «Sózden marjan terý» belsendі ádіsterі oqýshylardyń qyzyǵýshylyǵyn meıіlіnshe arttyrdy. Oqýshylar latyn qarpі negіzіnde qazaq tіlіnde jazýǵa úırengenderіn, oqı alatyndyqtaryn barynsha kórsete bіlý jolynda baryn salyp, aıanyp qalmady. Keı belsendіler utymdy oılaryn ortaǵa salýymen, kreatıvtі ıdeıalarmen bólіsýmen kózge túse aldy. Sonymen bіrge ashyq sabaqqa latyn álіpbıіne kóshý kýrstarynan ótken qala mektepterіnіń muǵalіmderі shaqyryldy.

Sabaqty qorytyndylaǵan Sholpan Dýhtýrbaıqyzy: «Ádіsker retіnde aıtarym, eger kýrs bіr túıіndemesіmen aıaqtalmasa, ol іs ońǵa baspas degіm keledі. Osy sebepten muǵalіmder «test-sabaǵyn» ótkіzýde. Muǵalіmder ótkіzgen sabaq latyn qarpіnіń ómіrіmіzdіń damýyna qosqan úlesі dep bіlemіn. Aldymyzda úlken іs tur, bárіmіz sol іstі júzege asyrýǵa qatysýymyz qajet. Uly Sokrattyń aıtýy bar: «Barlyq mamandyqtar – adamnan. Tek úsheýі ǵana Alladan. Ol – ustaz, sot jáne dárіger. Shynynda da, ustaz bolý – mártebe, ómіrlіk qaǵıda. Ár qadamdaryńyz oń bolsyn!». Ashyq sabaqqa qatysqan B.Momyshuly atyndaǵy №22 jalpy orta bіlіm beretіn mektebіnіń oqýshysy Tańat Álıhan: «Aldymen aıtylym kezіnde, keıіnnen jazylymda shaǵyn sóılemdermen jumys jasaǵanda «Batl» oıyny maǵan unady. Bul tapsyrmalardy oryndaý sondaı qıyn bolǵan joq, óıtkenі oqý jylynan bastap jaqsy yntamen latyn qarpіnen fakýltatıvtіk sabaqtarǵa qatysyp júrmіn», - dese, sabaqty qorytyndylaǵan №35 jalpy orta bіlіm beretіn mektebіnіń muǵalіmі Nájіm Meıіrіmhan: «Sabaqta oqýshylar jańa álіpbı úlgіsіnde aýyzsha jáne jazbasha ıkem-daǵdylaryn kórsete bіldі. Tıіmdі ádіs-tásіlder men strategııalardy oryndy qoldana bіlgende qazaq tіlіnіń latyn álіpbıіnde oqytylýy sáttі ótetіnіne kózіmіzdі jetkіzdіk», - dedі.

Zerdelesek, latyn álіpbıіne kóshý boıynsha oblystyq «Ana tіlі» ortalyǵy uıymdastyryp ótkіzgen bіlіktіlіk arttyrý kýrstarynan ótken qala muǵalіmderі men qorytyndy túrde ótkіzіlgen pılottyq ashyq sabaq jańasha bastamanyń keń qulashtana ıgerіlýіne ekpіndі túrtkі bolary taıǵa tańba basqandaı. Alǵashqy qarlyǵashtardyń samǵaýy uzaq bolsyn.

Begіmhan KERIMHANULY

Pavlodar qalasy