23:51
Hakim Abai'dyn' qara so'zderi

TO’RTINS’I SO’Z

A’rbir bai’qag’an adam bilse kerek: ku’lki o’zi bir mastyq ekenin, a’rbir mas kisiden g’afi’l (arabs’a – bei’qam, salaq, alan’g’asar) ko’p o’tetug’ynyn da, a’rbir mastyn’ so’i’legen kezinde bas ay’yrtatug’ynyn. Bulai’ bolg’anda, ku’lkige salyng’an kisi ne s’ary’adan, ne aqyldan, ne ui’at kelerlik isten qur, g’afi’l ko’p o’tkizip otyrsa kerek. Osyndai’ g’afi’ldik ko’p o’tkizip, o’lmegen kisinin’ ne du’ni’ede, ne ahi’rette (arabs’a – arg’y du’ni’e, o du’ni’e) basy bir ay’yrmai’ qalmasa kerek.

A’rbir y’ai’ym-qai’g’y oi’lag’ys’ kisi ne du’ni’e s’ary’asyna, ne ahi’ret s’ary’asyna o’zgeden ji’naqyraq bolsa kerek. A’rbir ji’naqylyqtyn’ tu’bi ka’nis’ (parsys’a – is-a’reket, jumys a’reket) bolsa kerek. Endi olai’ bolg’anda, u’nemi y’ai’ym-qai’g’ymenen ju’re alamyz ba? U’nemi ku’lmei’ ju’ry’ge jan s’ydai’ ma eken? Joq, men u’nemi y’ai’ym-qai’g’ymenen bol demei’min. Y’ai’ym-qai’g’ysyzdyg’yn’a y’ai’ym-qai’g’y qyldag’y, sol y’ai’ym-qai’g’ysyzdyqtan qutylarlyq oryndy hareket (arabs’a – a’reket, is, jumys) taby’ kerek ha’m qyly’ kerek. A’rbir oryndy hareket o’zi de y’ai’ym-qai’g’yny azai’tady, orynsyz ku’lkimenen azai’tpa, oryndy hareketpen azai’t!

S’yg’ar esigin taba almai’ y’ai’ym-qai’g’ynyn’ is’ine kirip alyp, qamalyp qalmaq, ol o’zi de – bir anturg’andyq. Ja’ne a’rbir jaman kisinin’ qylyg’yna ku’lsen’, og’an rahattanyp ku’lme, yza bolg’anyn’nan ku’l, yzaly ku’lki o’zi de – qai’g’y. Ondai’ ku’kige u’nemi o’zin’ de salynbassyn’, a’rbir jaqsy adamnyn’ jaqsylyq tapqanyna rahattanyp ku’isen’, onyn’ jaqsylyqty jaqsylyg’ynan tapqandyg’yn g’i’brat (arabs’a – o’nege, u’lgi, sabaq) ko’rip ku’i. A’rbir g’ibrat almaqtyn’ o’zi de mastyqqa jibermei’, y’aqytymen toqtatady. Ko’p ku’ikinin’ ba’rin de maqtag’anym joq, onyn’ is’inde bir ku’lki bar-ay’, Qudai’ jaratqan ornymenen is’ten, ko’kirekten, ju’rekten kelmei’di, qoldan jasap, syrty menen bet-ay’zyn tu’zep, bai’bai’ ku’lkinin’ a’nin sa’ndep, a’demis’ilik u’s’in ku’letin boi’ama ku’lki.

Adam balasy jylap ty’ady, kei’ip o’ledi. Eki ortada bu du’ni’enin’ rahatynan qai’da ekenin bilmei’, birin-biri an’dyp, birine-biri maqtanyp, esil o’mirdi eskery’siz, bosqa, jaramsyz qylyqpen, qor etip o’tkizedi de, tay’sylg’an ku’nde bir ku’ndik o’mirdi bar malyna satyp aly’g’a taba almai’dy.

Qy'lyq say’maq, ko’z su’zip, tilenip, adam say’maq – o’nersiz i’ttin’ isi. A’y’eli Qudai’g’a syi’ynyp, ekins’i o’z qai’ratyn’a su’I’enip, en’begin’di say’, en’bek qylsan’, qara jer de beredi, qur tastamai’dy.

a’zirlegen

Begimhan KERIMHANULY

Qazaqstan Jy’rnalister Odag’ynyn’ mu’s’esi

Просмотров: 699 | Добавил: shakhibbeker | Рейтинг: 0.0/0
Всего комментариев: 0
Имя *:
Email *:
Код *: